CÁCH ĐÒI LẠI ĐẤT KÊ KHAI TRONG SỔ MỤC KÊ BỊ LẤN CHIẾM
- luatlongphan
- 3 days ago
- 9 min read
Tình trạng đất đai kê khai trong sổ mục kê bị chiếm dụng trái phép là vấn đề khá phổ biến và gây ra nhiều khó khăn cho người sử dụng đất khi muốn lấy lại quyền sử dụng hợp pháp của mình. Sổ mục kê đất đai mặc dù là một trong những tài liệu quan trọng phục vụ cho việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhưng giá trị pháp lý của nó không tương đương với giấy chứng nhận chính thức. Điều này khiến cho việc đòi lại đất khi bị người khác lấn chiếm dựa trên sổ mục kê trở nên phức tạp hơn, đòi hỏi người sử dụng đất phải hiểu rõ các quy định pháp luật và quy trình xử lý. Trong bài viết này, Luật Long Phan sẽ phân tích và hướng dẫn chi tiết về cách thức đòi lại đất kê khai trong sổ mục kê khi bị chiếm dụng trái pháp luật.
Sổ mục kê đất đai là gì?
Hiện nay, luật pháp Việt Nam không có định nghĩa chính thức về “sổ mục kê đất đai”. Tuy nhiên, theo Luật Đất đai năm 2003, cụ thể là khoản 15 Điều 4, sổ mục kê được hiểu là một loại hồ sơ được lập tại cấp xã, phường, thị trấn, có chức năng ghi chép thông tin về các thửa đất và các đặc điểm liên quan đến thửa đất đó.
Theo quy định tại khoản 2 Điều 129 Luật Đất đai năm 2024, hồ sơ địa chính được tổ chức dưới dạng dữ liệu số và bao gồm các thành phần chính như:
Bản đồ địa chính;
Sổ mục kê đất đai;
Sổ địa chính;
Bản sao các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và các tài sản gắn liền với đất khác.
Như vậy, sổ mục kê đất đai là tài liệu được UBND cấp xã lập ra nhằm mục đích lưu trữ, quản lý thông tin về đất đai trong khu vực, đặc biệt là đối với những nơi chưa hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai số hóa. Sổ mục kê có vai trò quan trọng trong việc xác nhận thông tin thửa đất, tuy nhiên giá trị pháp lý của nó không thể so sánh với giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chính thức được cấp theo quy trình thủ tục hành chính.
Giá trị pháp lý của sổ mục kê đất đai trong việc đòi lại đất bị lấn chiếm
Trong các vụ việc tranh chấp đất đai, đặc biệt là khi người dân muốn đòi lại đất bị lấn chiếm, sổ mục kê đất đai có vai trò là chứng cứ quan trọng để xác minh quyền sử dụng đất hợp pháp. Đây là một trong những căn cứ để xác định ai là người sử dụng đất ổn định khi tiến hành cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Căn cứ khoản 4 Điều 34 Nghị định số 101/2024/NĐ-CP, sổ mục kê được lập qua các thời kỳ có thể làm cơ sở chứng minh việc sử dụng đất ổn định của cá nhân, hộ gia đình khi cấp giấy chứng nhận, với điều kiện sổ mục kê đó ghi rõ thời gian sử dụng.
Theo điểm đ khoản 1 Điều 137 Luật Đất đai năm 2024, sổ mục kê được xếp vào danh mục giấy tờ về quyền sử dụng đất.
Trường hợp sử dụng đất có sổ mục kê lập trước ngày 18/12/1980, dù tên trên sổ kê khác, kèm theo giấy tờ chuyển quyền nhưng chưa thực hiện thủ tục chuyển quyền theo quy định đến trước ngày 01/8/2024, nếu không có tranh chấp sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Từ những quy định này, có thể hiểu rằng nếu đất được ghi nhận trong sổ mục kê mà bị người khác chiếm dụng trái phép, chủ đất hoàn toàn có quyền yêu cầu đòi lại đất nếu có thể chứng minh được quyền sử dụng hợp pháp, ổn định, lâu dài của mình.
Quy trình đòi lại đất kê khai trong sổ mục kê khi bị lấn chiếm
Việc đòi lại đất kê khai trong sổ mục kê thường được tiến hành qua ba bước cơ bản dưới đây:
Thương lượng, đàm phán hòa giải giữa các bên
Đây là cách thức đầu tiên và cũng là phương pháp ít tốn kém nhất trong việc giải quyết tranh chấp đất đai. Tuy nhiên, hiệu quả của việc thương lượng phụ thuộc rất lớn vào thiện chí và sự đồng thuận của các bên có liên quan. Trong nhiều trường hợp, đặc biệt khi đất không có giấy chứng nhận chính thức mà chỉ có sổ mục kê, việc đàm phán tự nguyện khá khó khăn, nhất là khi người lấn chiếm đã sử dụng đất lâu dài hoặc có ý định giữ đất. Nhưng nếu các bên có thiện chí hòa giải, việc đàm phán có thể đem lại kết quả tích cực, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí.
Hòa giải tại UBND cấp xã
Theo quy định của pháp luật hiện hành, trước khi khởi kiện tranh chấp đất đai ra tòa án, các bên bắt buộc phải trải qua thủ tục hòa giải tại UBND xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp. Việc hòa giải này nhằm mục đích tạo điều kiện để các bên tự thỏa thuận, giải quyết vấn đề một cách hòa bình và nhanh chóng.
Thời gian giải quyết hòa giải tại cấp xã không quá 30 ngày kể từ khi nhận được đơn yêu cầu.
Biên bản hòa giải sẽ được lập để làm chứng cứ cho quá trình xử lý tranh chấp, đặc biệt là trong trường hợp hòa giải không thành.
Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền
Nếu hòa giải không thành, người sử dụng đất có thể tiến hành khởi kiện vụ việc tranh chấp tại Tòa án nhân dân cấp huyện, nơi có đất bị tranh chấp. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp dựa trên quy định tại Điều 326 Luật Đất đai năm 2024 và khoản 9 Điều 26 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
Hồ sơ khởi kiện cần chuẩn bị bao gồm:
Đơn khởi kiện theo mẫu quy định;
Sổ mục kê đất đai;
Các giấy tờ chứng minh nguồn gốc, quá trình sử dụng, hiện trạng đất;
Tài liệu chứng minh hành vi chiếm đất của người bị kiện;
Các chứng cứ khác có liên quan.
Tòa án sẽ tiến hành các thủ tục hòa giải, tiếp nhận đơn, thụ lý vụ án, chuẩn bị xét xử và mở phiên tòa sơ thẩm để giải quyết vụ tranh chấp một cách công minh, khách quan.
Các căn cứ quan trọng để đòi lại đất kê khai trong sổ mục kê bị chiếm dụng
Để có thể đòi lại đất bị lấn chiếm mà chỉ dựa trên sổ mục kê, người sử dụng đất cần chứng minh được quyền sử dụng hợp pháp và liên tục thông qua ba nhóm căn cứ chính:
Nguồn gốc tạo lập đất
Nguồn gốc đất là yếu tố đầu tiên, quan trọng nhất để chứng minh quyền sử dụng hợp pháp. Một số trường hợp phổ biến về nguồn gốc đất bao gồm:
Tự khai hoang, canh tác từ trước khi Luật Đất đai 1993 có hiệu lực;
Được giao đất bởi hợp tác xã, tổ chức, cơ quan nhà nước;
Được thừa kế theo phong tục tập quán gia đình, dòng họ;
Mua bán, chuyển nhượng qua giấy tờ viết tay trước thời điểm luật bắt buộc phải công chứng, chứng thực.
Ngoài sổ mục kê, cần có các giấy tờ liên quan như giấy xác nhận của chính quyền địa phương, hợp đồng mua bán, biên lai, chứng nhận chuyển quyền, hoặc lời khai nhân chứng để củng cố căn cứ pháp lý.
Quá trình sử dụng đất
Việc sử dụng đất ổn định, liên tục, không bị gián đoạn và không có tranh chấp từ thời điểm kê khai trong sổ mục kê đến khi xảy ra lấn chiếm sẽ là cơ sở quan trọng để xác nhận quyền sử dụng hợp pháp.
Các chứng cứ minh chứng bao gồm:
Biên lai thuế sử dụng đất nông nghiệp hoặc phi nông nghiệp;
Giấy tờ về xây dựng, sửa chữa hoặc cải tạo tài sản trên đất;
Lời khai xác nhận của hàng xóm, tổ trưởng dân phố hoặc chính quyền địa phương;
Biên bản xác minh thực địa của UBND cấp xã.
Hiện trạng sử dụng đất
Hiện trạng sử dụng đất tại thời điểm xảy ra tranh chấp cũng ảnh hưởng lớn đến việc xác định chủ thể có quyền sử dụng hợp pháp. Các yếu tố xem xét gồm:
Ai đang trực tiếp quản lý, sử dụng đất;
Tình trạng có hay không có các công trình xây dựng, tài sản gắn liền với đất như nhà cửa, chuồng trại, cây lâu năm;
Đất có bị bỏ hoang hay không;
Hành vi chiếm dụng đất là cố ý hay do nhầm lẫn ranh giới.
Trường hợp người kê khai trong sổ mục kê đã không sử dụng hoặc bỏ hoang đất trong thời
gian dài, thì việc đòi lại đất cũng có thể gặp khó khăn, bởi pháp luật thường bảo vệ quyền sử dụng đất ổn định, lâu dài.
Một số lưu ý quan trọng khi đòi lại đất kê khai trong sổ mục kê
Giấy tờ pháp lý chính thức vẫn là ưu tiên hàng đầu: Nếu bạn chỉ có sổ mục kê mà chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hãy nhanh chóng làm thủ tục xin cấp giấy chứng nhận theo quy định để củng cố quyền lợi.
Thời hiệu yêu cầu giải quyết tranh chấp: Pháp luật quy định thời hạn 1 năm kể từ khi phát hiện hành vi xâm phạm để yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xử lý.
Tham khảo luật sư hoặc chuyên gia pháp lý: Đất đai là lĩnh vực phức tạp, việc chuẩn bị hồ sơ, chứng cứ và thủ tục đòi lại đất cần được thực hiện cẩn trọng, chính xác.
Giữ gìn chứng cứ: Lưu giữ các giấy tờ liên quan đến sổ mục kê, biên bản xác nhận, hình ảnh hiện trạng đất để làm bằng chứng trong quá trình giải quyết tranh chấp.
Dịch vụ hỗ trợ đòi lại đất kê khai trong sổ mục kê bị lấn chiếm của Luật Long Phan
Việc đòi lại đất khi chỉ có sổ mục kê mà chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không phải lúc nào cũng đơn giản, đặc biệt trong bối cảnh tranh chấp phức tạp và thủ tục pháp lý nhiều bước. Hiểu rõ những khó khăn này, Luật Long Phan cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp, giúp khách hàng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Chúng tôi cung cấp các dịch vụ sau:
Tư vấn pháp luật đất đai miễn phí: Phân tích, đánh giá tình trạng đất đai của khách hàng, xác định quyền lợi và khả năng giải quyết tranh chấp dựa trên hồ sơ hiện có, trong đó có sổ mục kê đất đai.
Soạn thảo hồ sơ, đơn từ: Chuẩn bị đầy đủ, chính xác các giấy tờ cần thiết như đơn yêu cầu hòa giải, đơn khởi kiện, đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất,...
Hỗ trợ hòa giải tranh chấp: Đại diện khách hàng làm việc, thương lượng với các bên liên quan và cơ quan quản lý nhà nước để đạt được thỏa thuận tốt nhất.
Hỗ trợ khởi kiện tại tòa án: Tư vấn, đại diện khách hàng trong toàn bộ quá trình tố tụng, từ thụ lý vụ án, thu thập chứng cứ, tham gia phiên tòa đến thi hành án.
Tư vấn đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận: Hướng dẫn và hỗ trợ khách hàng hoàn tất thủ tục đăng ký đất đai, làm rõ các hồ sơ liên quan để nhanh chóng được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Việc đòi lại đất kê khai trong sổ mục kê khi bị lấn chiếm là một quá trình đòi hỏi sự hiểu biết pháp luật và sự chuẩn bị kỹ lưỡng về chứng cứ. Mặc dù sổ mục kê không có giá trị ngang bằng với giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhưng nó vẫn là một căn cứ quan trọng giúp người sử dụng đất khẳng định quyền lợi của mình trong tranh chấp. Để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, người dân nên tiến hành đăng ký, kê khai đất đai đầy đủ, đúng quy định, đồng thời thực hiện các biện pháp pháp lý phù hợp khi phát hiện hành vi chiếm đất trái pháp luật. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.
>>> Xem thêm:
Comments