NGƯỜI VIỆT ĐỊNH CƯ NƯỚC NGOÀI: LÀM THẾ NÀO ĐỂ NHẬN THỪA KẾ NHÀ ĐẤT TẠI VIỆT NAM

luatlongphan
Nov 7
7 min read

Updated: Nov 8

Việc người Việt Nam định cư ở nước ngoài được hưởng thừa kế nhà đất tại Việt Nam là vấn đề được nhiều người quan tâm. Pháp luật hiện hành công nhận quyền thừa kế tài sản của người Việt ở nước ngoài, bao gồm quyền sử dụng đất và sở hữu nhà ở từ người thân tại Việt Nam. Tuy nhiên, phạm vi và hình thức hưởng thừa kế sẽ phụ thuộc vào quốc tịch của người thừa kế và loại tài sản. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết các quy định pháp luật liên quan.

Người Việt Nam định cư ở nước ngoài có được thừa kế nhà đất tại Việt Nam không?

Theo pháp luật Việt Nam, người Việt định cư ở nước ngoài vẫn có quyền nhận thừa kế tài sản tại Việt Nam. Câu trả lời cho câu hỏi này là có, nhưng quyền lợi và nghĩa vụ sẽ khác nhau tùy thuộc vào quốc tịch hiện tại của người thừa kế.

Cần phân biệt hai trường hợp:

Người vẫn giữ quốc tịch Việt Nam.
Người gốc Việt đã từ bỏ quốc tịch Việt Nam.

Các quy định pháp lý sẽ xác định phạm vi quyền sở hữu cũng như thủ tục pháp lý cần thực hiện.

Người Việt còn quốc tịch Việt Nam

Người Việt Nam định cư ở nước ngoài nhưng vẫn giữ quốc tịch Việt Nam được hưởng quyền thừa kế nhà đất tương tự công dân trong nước. Điều 610 Bộ luật Dân sự 2015 quy định tất cả cá nhân đều có quyền bình đẳng nhận di sản theo di chúc hoặc theo quy định pháp luật, bất kể nơi cư trú.

Luật Đất đai 2024 cũng xác định người Việt Nam định cư ở nước ngoài là đối tượng được sử dụng đất, đồng nghĩa với việc họ có quyền và nghĩa vụ tương đương với công dân Việt Nam trong nước.

Như vậy, khi nhận thừa kế nhà đất, người còn quốc tịch có quyền đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở, chỉ cần thực hiện thủ tục đăng ký biến động đất đai tại cơ quan có thẩm quyền để xác lập quyền sở hữu hợp pháp.

Người gốc Việt đã không còn quốc tịch Việt Nam

Người gốc Việt không còn quốc tịch Việt Nam vẫn được hưởng quyền thừa kế tài sản tại Việt Nam. Bộ luật Dân sự 2015 cho phép cả người nước ngoài, bao gồm người gốc Việt mất quốc tịch, nhận thừa kế các loại tài sản như tiền, cổ phần, bất động sản. Tuy nhiên, quyền sở hữu trực tiếp nhà đất sẽ bị hạn chế.

Nếu tất cả những người trong hàng thừa kế đều là người nước ngoài hoặc không thuộc diện được sở hữu nhà ở gắn liền với đất, họ không được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà chỉ nhận giá trị tương đương phần di sản.
Luật Đất đai 2024 (Điều 44, Khoản 1) mở rộng quyền lợi: người gốc Việt được phép nhập cảnh vào Việt Nam có thể sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất, bao gồm việc nhận thừa kế và đứng tên trên Giấy chứng nhận.

Thủ tục hưởng thừa kế nhà đất tại Việt Nam

Việc nhận thừa kế nhà đất từ Việt Nam yêu cầu tuân thủ quy trình pháp lý chặt chẽ. Theo Luật Công chứng 2024 (có hiệu lực từ 01/7/2025), thủ tục kê khai di sản đã được thay bằng thủ tục phân chia di sản, trong đó người thừa kế cần lập văn bản phân chia di sản và công chứng. Đây là bước quan trọng để thực hiện các thủ tục tiếp theo.

Hồ sơ công chứng văn bản phân chia di sản

Theo Khoản 2 Điều 59 Luật Công chứng 2024, hồ sơ cần bao gồm:

Giấy chứng tử hoặc giấy tờ pháp lý tương đương của người để lại di sản.
Di chúc (nếu có) hoặc giấy tờ chứng minh quan hệ huyết thống/gia đình giữa người để lại di sản và người thừa kế.
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và các tài sản khác có đăng ký đứng tên người đã mất.

Công chứng viên sẽ kiểm tra tính hợp pháp của hồ sơ và đảm bảo việc phân chia di sản tuân thủ đúng quy định pháp luật.

Thủ tục cho người còn quốc tịch Việt Nam

Sau khi công chứng văn bản phân chia di sản, người còn giữ quốc tịch Việt Nam thực hiện thủ tục đăng ký biến động đất đai (sang tên) tại Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện nơi có bất động sản. Hồ sơ gồm: đơn đăng ký biến động, văn bản phân chia di sản đã công chứng, bản gốc Giấy chứng nhận và các giấy tờ liên quan.

Nếu không thể trực tiếp về Việt Nam, người thừa kế có thể lập văn bản ủy quyền cho người khác thay mặt thực hiện, được chứng thực tại cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam ở nước ngoài.

Thủ tục cho người gốc Việt mất quốc tịch

Người gốc Việt không còn quốc tịch không được cấp Giấy chứng nhận nhưng vẫn có thể nhận giá trị phần thừa kế bằng các hình thức:

Chuyển nhượng cho người đủ điều kiện sở hữu nhà đất và nhận tiền tương ứng.
Tặng cho người đủ điều kiện sở hữu nhà ở tại Việt Nam (người thân).
Thỏa thuận với đồng thừa kế để nhận giá trị tương ứng bằng tiền, nhà đất sẽ thuộc sở hữu người khác.

Thủ tục nhận di sản thừa kế tại Việt Nam

Giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất

Khi xảy ra tranh chấp, các bên có quyền khởi kiện trực tiếp tại Tòa án nhân dân theo Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 mà không cần hòa giải tại UBND cấp xã. Hồ sơ khởi kiện bao gồm đơn khởi kiện, bản sao Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, biên bản hòa giải (nếu có), giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế và giấy chứng tử của người để lại di sản.

Án lệ số 68/2023/AL cũng ghi nhận người Việt định cư ở nước ngoài có thể nhận di sản bằng hiện vật nếu đủ điều kiện theo Luật Nhà ở 2014.

Các câu hỏi thường gặp

Có phải nộp thuế khi nhận thừa kế nhà đất?

Có, nhưng thuế áp dụng tùy thuộc vào mối quan hệ giữa người thừa kế và người để lại di sản. Thừa kế giữa vợ chồng, cha mẹ – con, ông bà – cháu, anh chị em ruột sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân; các trường hợp khác chịu thuế 10% trên phần giá trị di sản vượt 10 triệu đồng. Lệ phí trước bạ 0,5% giá trị bất động sản cũng áp dụng.

Thời gian hoàn tất thủ tục?

Niêm yết công chứng phân chia di sản: 15 ngày. Thủ tục đăng ký biến động đất đai: tối đa 10 ngày làm việc. Thời gian thực tế có thể dài hơn do chuẩn bị hồ sơ và xác minh.

Giấy tờ cá nhân do nước ngoài cấp cần xử lý thế nào?

Cần hợp pháp hóa lãnh sự tại cơ quan đại diện Việt Nam và dịch thuật công chứng sang tiếng Việt để có giá trị pháp lý tại Việt Nam.

Người gốc Việt không quốc tịch có thừa kế đất nông nghiệp không?

Không, họ chỉ nhận giá trị tương ứng phần di sản thông qua chuyển nhượng cho người đủ điều kiện.

Di sản có bao gồm nợ của người đã mất?

Có, người thừa kế chịu trách nhiệm trong phạm vi giá trị tài sản nhận được.

Văn bản ủy quyền cho người tại Việt Nam thực hiện thủ tục?

Phạm vi được quyết định bởi người ủy quyền, có thể bao gồm công chứng phân chia di sản, đăng ký biến động đất đai, ký hợp đồng chuyển nhượng/tặng cho, nhận tiền từ giao dịch.

Điều kiện nhập cảnh để sở hữu nhà ở?

Người gốc Việt chỉ cần được phép nhập cảnh hợp pháp vào Việt Nam là đủ điều kiện sở hữu nhà ở.

Chuyển tiền bán nhà đất thừa kế ra nước ngoài?

Thực hiện tại ngân hàng thương mại có phép ngoại hối, kèm hồ sơ hợp pháp chứng minh nguồn gốc tiền và nghĩa vụ thuế đã hoàn tất.

Dịch vụ tư vấn thừa kế cho người Việt định cư ở nước ngoài

Long Phan PMT cung cấp dịch vụ toàn diện:

Phân tích pháp lý, xác định quyền và nghĩa vụ của người thừa kế.
Hướng dẫn và hỗ trợ chuẩn bị hồ sơ, hợp pháp hóa lãnh sự.
Nhận ủy quyền thực hiện thủ tục tại Việt Nam.
Đại diện khách hàng trong tranh chấp thừa kế.
Hỗ trợ chuyển nhượng bất động sản và chuyển tiền ra nước ngoài.
Cập nhật tiến độ thủ tục và thông báo kịp thời.

Người Việt định cư nước ngoài được hưởng thừa kế nhà đất tại Việt Nam, nhưng quyền lợi và thủ tục khác nhau theo quốc tịch. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng, hiệu quả, giúp khách hàng giải quyết mọi vấn đề pháp lý thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ hotline 1900636387 để được hỗ trợ.

Nguồn: Người Việt Nam định cư ở nước ngoài có được hưởng thừa kế nhà đất tại Việt Nam?

>>> Xem thêm: