HƯỚNG XỬ LÝ KHI NGƯỜI THÂN LÀ ĐƯƠNG SỰ TRONG VỤ ÁN DÂN SỰ QUA ĐỜI
- luatlongphan
- 7 days ago
- 9 min read
Trong quá trình giải quyết một vụ án dân sự, không loại trừ khả năng xảy ra tình huống đương sự – người tham gia tố tụng – không may qua đời. Đây là một sự kiện pháp lý hết sức phức tạp, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tiến trình và kết quả của vụ án. Việc hiểu rõ và vận dụng chính xác các quy định của pháp luật liên quan đến trường hợp này là rất quan trọng nhằm bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho người đã mất cũng như cho những người thừa kế của họ. Bài viết dưới đây sẽ đi sâu phân tích chi tiết các hướng xử lý theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 khi có người thân là đương sự trong vụ án dân sự qua đời, giúp bạn đọc có cái nhìn toàn diện và cụ thể nhất về vấn đề này.
Vụ án dân sự có bị đình chỉ khi đương sự qua đời hay không?
Tình huống đương sự đang tham gia tố tụng thì qua đời là điều có thể xảy ra trong thực tiễn. Tuy nhiên, việc đương sự mất không đồng nghĩa với việc vụ án dân sự đó sẽ tự động bị đình chỉ giải quyết. Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 214 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Tòa án sẽ ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án nhằm tạo điều kiện để xác định người có quyền kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng của người đã mất, từ đó họ có thể tiếp tục tham gia tố tụng thay cho người quá cố. Quyền kế thừa này được xác định theo Điều 74 của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
Chỉ trong trường hợp không tìm được người thừa kế hoặc không có người thừa kế nhận quyền, nghĩa vụ tố tụng của nguyên đơn hoặc bị đơn (không tính những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan) thì vụ án mới bị đình chỉ giải quyết theo điểm a khoản 1 Điều 217 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
Hướng xử lý khi có người thân là đương sự qua đời trong vụ án dân sự
Khi có người thân là đương sự trong vụ án dân sự qua đời, những người liên quan cần thực hiện các bước sau để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người đã mất cũng như quyền lợi thừa kế của chính mình:
Thông báo ngay cho Tòa án thụ lý vụ án
Việc đầu tiên và quan trọng nhất là phải kịp thời thông báo cho Tòa án đang giải quyết vụ án về việc đương sự đã qua đời. Thông báo này nhằm làm căn cứ cho Tòa án ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án theo điểm a khoản 1 Điều 214 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 để xác định và làm thủ tục chuyển giao quyền và nghĩa vụ tố tụng.
Người thân có thể liên hệ trực tiếp với thẩm phán, thư ký phụ trách vụ án hoặc cán bộ tiếp nhận hồ sơ tại bộ phận văn phòng của Tòa án để nộp giấy chứng tử hoặc các giấy tờ liên quan. Việc nộp giấy tờ có thể thực hiện trực tiếp, kèm theo văn bản xác nhận đã nhận đơn, hoặc gửi qua đường bưu điện với chứng nhận báo phát để đảm bảo tính pháp lý.
Xác định người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng để tiếp tục vụ án
Quyền và nghĩa vụ tố tụng của người đã mất sẽ được chuyển giao cho người kế thừa theo quy định pháp luật về thừa kế tài sản tại Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể:
Nếu có di chúc hợp pháp, người thừa kế theo di chúc sẽ kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng liên quan.
Nếu không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp, người thừa kế theo pháp luật theo thứ tự hàng thừa kế sẽ được xác định để kế thừa.
Ngoài ra, trong một số trường hợp, quyền và nghĩa vụ gắn liền với nhân thân (ví dụ: yêu cầu ly hôn) không thể chuyển giao, vụ án có thể bị đình chỉ theo Điều 217 Bộ luật Tố tụng Dân sự.
Sau khi xác định được người kế thừa, họ phải cung cấp đầy đủ giấy tờ chứng minh tư cách thừa kế như giấy chứng tử của đương sự, giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế (giấy khai sinh, đăng ký kết hôn, di chúc, văn bản khai nhận di sản…).
Người kế thừa tham gia tố tụng và quyền thay đổi yêu cầu
Người kế thừa được quyền tiếp tục tham gia tố tụng, thay mặt cho người đã mất trong vụ án dân sự. Trong quá trình tham gia tố tụng, họ có thể xác định lại các yêu cầu khởi kiện, yêu cầu phản tố hoặc các yêu cầu khác trong phạm vi quyền hạn của mình. Việc thay đổi phải tuân thủ đúng hình thức, nội dung, có cơ sở pháp lý và phù hợp với tình tiết vụ án.
Thực hiện nghĩa vụ thông báo cho Tòa án thụ lý vụ án
Người thân hoặc người đại diện của đương sự nên chủ động liên hệ với Tòa án để nộp giấy tờ chứng minh người đã mất, đồng thời đề nghị Tòa án ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án để xác minh người kế thừa. Tòa án sau khi nhận được các giấy tờ hợp lệ sẽ ban hành quyết định tạm đình chỉ để tiến hành thủ tục tiếp theo. Việc này nhằm bảo vệ quyền lợi cho các bên và tránh các rủi ro pháp lý phát sinh do việc không xác định rõ tư cách tố tụng.
Quy trình xác định người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng
Việc xác định người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng là bước quan trọng quyết định đến việc vụ án có thể tiếp tục hay phải đình chỉ. Căn cứ theo quy định tại Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015 và các điều khoản liên quan:
Người thừa kế phải là người có quyền hưởng thừa kế hợp pháp theo di chúc hoặc theo pháp luật.
Người kế thừa phải chuẩn bị hồ sơ chứng minh quan hệ thừa kế với người đã mất.
Tòa án sẽ xem xét hồ sơ, ra quyết định công nhận tư cách người kế thừa và cho phép người này tham gia tố tụng.
Trong trường hợp quyền và nghĩa vụ không thể chuyển giao (ví dụ yêu cầu về nhân thân), vụ án sẽ bị đình chỉ giải quyết.
Xác định lại các yêu cầu, quyền và nghĩa vụ tố tụng trong vụ án
Sau khi được công nhận tư cách người kế thừa và tham gia tố tụng, người kế thừa sẽ thực hiện các bước sau:
Xác định lại yêu cầu khởi kiện, yêu cầu phản tố hoặc các yêu cầu độc lập.
Kiểm tra và xác định quyền và nghĩa vụ của các đương sự khác liên quan đến phần tài sản kế thừa.
Thực hiện các nghĩa vụ như áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời nếu cần.
Trình bày ý kiến, lập bản tường trình, bản tự khai liên quan đến nội dung tranh chấp gửi Tòa án.
Thay đổi yêu cầu khởi kiện hoặc phản tố nếu thấy yêu cầu ban đầu chưa phù hợp hoặc chưa đầy đủ, đảm bảo các thủ tục theo quy định.
Tham gia các giai đoạn giải quyết vụ án
Tùy theo diễn biến của vụ án, người kế thừa sẽ được thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ tố tụng như:
Sao chụp hồ sơ, tài liệu liên quan.
Nộp thêm tài liệu, chứng cứ nếu cần.
Tham gia phiên hòa giải, kiểm tra việc tiếp cận chứng cứ.
Tham gia các buổi thẩm định hiện trường, thẩm định giá trị, đo đạc.
Tham gia phiên tòa sơ thẩm, trình bày ý kiến, tranh luận.
Thực hiện quyền kháng cáo nếu không đồng ý với bản án sơ thẩm.
Tham gia phiên tòa phúc thẩm và tiếp tục các quyền tương tự.
Thực hiện các quyền khác theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự.
Các câu hỏi thường gặp về xử lý khi đương sự qua đời trong vụ án dân sự
1. Thời hạn để người thân thông báo cho Tòa án là bao lâu?
Pháp luật không quy định thời hạn cụ thể. Tuy nhiên, thông báo sớm sẽ giúp Tòa án ra quyết định tạm đình chỉ kịp thời, tránh kéo dài vụ án. Nếu không thông báo, Tòa án có thể đình chỉ vụ án khi triệu tập đương sự hai lần hợp lệ mà không có mặt.
2. Người thừa kế có bắt buộc phải tham gia vụ án không?
Không bắt buộc. Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản. Nếu từ chối, họ cũng không phải kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng. Trường hợp không có người thừa kế hoặc từ chối tham gia, Tòa án có thể đình chỉ giải quyết vụ án.
3. Ai chịu án phí và chi phí tố tụng đã nộp trước đó?
Án phí và chi phí tố tụng sẽ được trừ vào di sản của người đã mất. Người thừa kế sẽ thực hiện nghĩa vụ này trong phạm vi di sản họ nhận.
4. Xử lý có khác nhau nếu người qua đời là nguyên đơn, bị đơn hay người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan?
Có sự khác biệt nhất định trong việc xác định người kế thừa và tiếp tục tố tụng hoặc đình chỉ vụ án tùy theo tính chất quyền và nghĩa vụ.
5. Giấy tờ cần thiết để chứng minh tư cách người thừa kế là gì?
Ngoài giấy chứng tử, còn có bản sao di chúc hợp pháp, giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế, văn bản thỏa thuận phân chia di sản hoặc khai nhận di sản, giấy tờ tùy thân của người thừa kế.
6. Nếu người thừa kế là người chưa thành niên hoặc mất năng lực hành vi dân sự thì sao?
Người đại diện hợp pháp (cha, mẹ, người giám hộ) sẽ thay mặt tham gia tố tụng.
7. Quyền và nghĩa vụ tố tụng của người đã mất có hoàn toàn chuyển giao không?
Chỉ chuyển giao quyền và nghĩa vụ liên quan đến tài sản và những quyền không gắn liền với nhân thân. Quyền nhân thân sẽ chấm dứt khi người đó qua đời.
8. Tòa án tạm đình chỉ trong bao lâu để xác định người kế thừa?
Pháp luật không quy định cụ thể, thời gian phụ thuộc vào việc thu thập thông tin, giấy tờ từ người thân và tiến hành thủ tục của Tòa án.
9. Nếu không tìm được người kế thừa thì vụ án sẽ được xử lý ra sao?
Tòa án có thể ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án theo điểm a khoản 1 Điều 217 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
10. Quyền thay đổi yêu cầu khởi kiện của người đã mất có được người kế thừa thực hiện không?
Có, người kế thừa có quyền thay đổi yêu cầu trong phạm vi quy định của pháp luật tố tụng.
Dịch vụ pháp lý của Luật Long Phan PMT trong xử lý vụ án dân sự khi người thân qua đời
Luật Long Phan PMT tự hào cung cấp các dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp, toàn diện hỗ trợ Quý khách hàng trong mọi khía cạnh liên quan đến vụ án dân sự có người thân qua đời, bao gồm:
Tư vấn pháp luật chi tiết về quyền và nghĩa vụ của người kế thừa trong tố tụng dân sự.
Hỗ trợ soạn thảo và nộp văn bản thông báo, giấy tờ chứng minh người đã mất cho Tòa án.
Đại diện khách hàng thực hiện các thủ tục xác nhận tư cách thừa kế, tiếp tục tham gia tố tụng.
Hỗ trợ thu thập, chuẩn bị hồ sơ chứng
minh quyền thừa kế, di chúc, giấy chứng tử.
Hướng dẫn thực hiện quyền thay đổi yêu cầu khởi kiện, phản tố phù hợp với pháp luật.
Tư vấn giải quyết tranh chấp thừa kế phát sinh trong quá trình xử lý vụ án.
Đại diện tham gia phiên tòa, làm việc với Tòa án để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người thân và người kế thừa.
Với kinh nghiệm sâu rộng và sự tận tâm trong từng vụ việc, Long Phan PMT cam kết đồng hành cùng Quý khách hàng trong mọi tình huống pháp lý phức tạp, giúp giải quyết nhanh chóng, hiệu quả các vướng mắc trong vụ án dân sự khi có người thân qua đời. Liên hệ ngay qua số hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí sơ bộ.
>>> Xem thêm:
留言