HƯỚNG DẪN TOÀN DIỆN GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP ĐẤT THỪA KẾ TRONG TRƯỜNG HỢP NHỜ TRÔNG NOM
- luatlongphan
- Nov 17
- 6 min read
Việc xử lý tranh chấp liên quan đến đất thừa kế được giao cho người khác trông nom là một vấn đề thường gặp trong thực tiễn, khi giữa các đồng thừa kế phát sinh mâu thuẫn về quyền quản lý, sử dụng hoặc phân chia tài sản. Xác định đúng công sức, trách nhiệm của người trông coi có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo sự công bằng và bảo vệ quyền lợi chính đáng của các bên. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết quy trình và cơ sở pháp lý để giải quyết loại tranh chấp này một cách hiệu quả.
Quy Trình Giải Quyết Tranh Chấp Đất Thừa Kế Có Yếu Tố Trông Nom
Tranh chấp đất thừa kế nhờ trông coi thường đòi hỏi các bước xử lý chặt chẽ theo quy định của pháp luật. Khi các bên không thể tự thương lượng, việc tiến hành hòa giải và khởi kiện tại Tòa án là con đường hợp pháp để bảo vệ quyền lợi. Quy trình này thường trải qua hai giai đoạn: (1) hòa giải bắt buộc tại UBND cấp xã và (2) khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền.
Hòa Giải Tại UBND Cấp Xã
Theo Điều 235 Luật Đất đai 2024, hòa giải tại cơ sở là thủ tục bắt buộc trước khi vụ việc được đưa ra Tòa án. Đây không chỉ là bước pháp lý mà còn là cơ hội để các bên tìm được tiếng nói chung, tránh xung đột kéo dài.
Trình tự hòa giải gồm các bước chính sau:
Tiếp nhận và xử lý yêu cầu: Trong 30 ngày kể từ khi nhận đơn, UBND cấp xã phải thành lập tổ hòa giải và mời các bên tham dự.
Vai trò của tổ hòa giải: Tổ này có trách nhiệm thu thập thông tin, phân tích chứng cứ (như giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thỏa thuận trông coi, tình trạng thực tế của đất) để đề xuất hướng giải quyết.
Trách nhiệm của các bên: Các bên cần phối hợp, cung cấp đầy đủ giấy tờ chứng minh quyền thừa kế và quyền lợi hợp pháp của mình.
Nếu hòa giải thành, UBND lập biên bản hòa giải thành, có giá trị như một cam kết dân sự. Nếu hòa giải không thành, UBND cấp xã cấp văn bản xác nhận hòa giải không thành, đây là điều kiện tiên quyết để khởi kiện tại Tòa án.
Khởi Kiện Tại Tòa Án Nhân Dân Có Thẩm Quyền
Khi hòa giải không đạt kết quả, việc khởi kiện ra Tòa là bước tiếp theo để bảo vệ quyền thừa kế. Người khởi kiện cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, xác định đúng thẩm quyền Tòa án và tuân thủ thủ tục tố tụng.
Xác định Tòa án có thẩm quyền: Theo Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, tranh chấp về bất động sản thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nơi có đất tranh chấp. Tuy nhiên, nếu vụ án có yếu tố nước ngoài (một trong các bên là người nước ngoài, hoặc di sản ở nước ngoài), thẩm quyền sẽ thuộc Tòa án nhân dân cấp tỉnh.
Hồ sơ khởi kiện bao gồm:
Đơn khởi kiện theo mẫu số 23-DS (Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP), ghi rõ thông tin đương sự, nội dung tranh chấp, yêu cầu Tòa án giải quyết, căn cứ pháp lý.
Tài liệu chứng minh: Giấy chứng tử, giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế, tài liệu về quyền sử dụng đất, văn bản thể hiện việc nhờ trông coi, di chúc (nếu có), chứng từ tài chính, biên lai thuế…
Thủ tục thụ lý:
Bước 1: Tòa án kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ.
Bước 2: Thông báo nộp tạm ứng án phí trong 7 ngày (theo Điều 195 BLTTDS 2015).
Bước 3: Nộp biên lai án phí để Tòa án ra Thông báo thụ lý vụ án – đánh dấu giai đoạn chính thức giải quyết tranh chấp.
Các Giai Đoạn Xét Xử: Sơ Thẩm Và Phúc Thẩm
Giai đoạn sơ thẩm: Theo Điều 203 BLTTDS 2015, thời gian chuẩn bị xét xử là 4 tháng, có thể kéo dài thêm 2 tháng nếu vụ việc phức tạp. Trong thời gian này, Tòa án thu thập chứng cứ, xác minh tình tiết, hòa giải tại Tòa.Nếu hòa giải không thành, vụ án được đưa ra xét xử. Phiên tòa sơ thẩm sẽ ra bản án sơ thẩm – căn cứ để các bên thực hiện quyền kháng cáo.
Giai đoạn phúc thẩm: Nếu có kháng cáo hoặc kháng nghị, vụ án được xét xử lại bởi Tòa án cấp trên trực tiếp.
Thời hạn kháng cáo: 15 ngày kể từ ngày tuyên án.
Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật ngay sau khi tuyên và là phán quyết cuối cùng, trừ trường hợp có căn cứ giám đốc thẩm hoặc tái thẩm.
Căn Cứ Tòa Án Xem Xét Khi Giải Quyết Tranh Chấp
Khi xem xét vụ việc, Tòa án sẽ đánh giá toàn diện các yếu tố liên quan đến quan hệ trông coi, công sức bảo quản tài sản và quyền lợi của các bên.
Xác định quan hệ “nhờ trông coi” di sản
Tòa án xem xét có hay không việc gửi giữ di sản thông qua:
Văn bản thỏa thuận hoặc ủy quyền quản lý.
Chứng cứ gián tiếp như tin nhắn, email, lời khai nhân chứng.
Hành vi thực tế: Ai là người nộp thuế đất, ai quản lý và sử dụng đất trong thời gian dài, có vượt quá phạm vi trông coi hay không.
Xác định quyền và nghĩa vụ
Bên nhờ trông coi (người thừa kế):
Có quyền yêu cầu trả lại đất hoặc bồi thường thiệt hại.
Phải thanh toán chi phí hợp lý cho người trông coi.
Bên trông coi:
Được hưởng thù lao (nếu có thỏa thuận) và chi phí bảo quản.
Phải hoàn trả đất đúng hiện trạng, không được tự ý định đoạt hoặc sang nhượng.
Xử lý tài sản, công trình trên đất
Nếu người trông coi có cải tạo, xây dựng trên đất, Tòa án sẽ đánh giá công sức thực tế để phân chia hợp lý giá trị gia tăng cho người này.
Lưu ý: Theo Điều 623 BLDS 2015, thời hiệu yêu cầu chia thừa kế là 30 năm đối với bất động sản kể từ ngày mở thừa kế.
Đánh Giá Quá Trình Sử Dụng Và Hiện Trạng Đất
Tòa án sẽ tiến hành các hoạt động chuyên môn như:
Thẩm định thực địa: Kiểm tra hiện trạng đất, công trình, cây trồng.
Đo vẽ, định giá: Xác định diện tích, giá trị thực tế của đất và tài sản gắn liền với đất.
Đánh giá quá trình sử dụng: Xem xét thời gian, mục đích, cách thức sử dụng và việc thực hiện nghĩa vụ tài chính của từng bên.
Dịch Vụ Luật Sư Hỗ Trợ Giải Quyết Tranh Chấp Đất Thừa Kế Nhờ Trông Nom
Với đặc thù phức tạp của loại tranh chấp này, việc có luật sư đồng hành sẽ giúp đảm bảo quyền lợi hợp pháp và tiết kiệm thời gian. Long Phan PMT cung cấp dịch vụ pháp lý toàn diện, bao gồm:
Soạn thảo, chuẩn bị hồ sơ và chứng cứ.
Đại diện tham gia hòa giải và tố tụng tại Tòa án.
Tư vấn chiến lược pháp lý, phân tích rủi ro, bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp của khách hàng.
Hỗ trợ xác minh, thu thập tài liệu chứng minh quan hệ thừa kế và việc trông coi tài sản.
Tóm lại, tranh chấp đất thừa kế nhờ trông nom là vấn đề phức tạp, đòi hỏi người thừa kế phải thực hiện đúng quy trình pháp lý từ hòa giải đến khởi kiện để bảo đảm quyền lợi hợp pháp. Việc hiểu rõ quy định pháp luật và chuẩn bị đầy đủ chứng cứ sẽ giúp quá trình giải quyết diễn ra nhanh chóng và hiệu quả. Long Phan PMT cam kết mang đến dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, tận tâm và đúng pháp luật, hỗ trợ Quý khách hàng giải quyết tranh chấp thừa kế đất đai thuận lợi nhất. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí và kịp thời.
>>> Xem thêm:
Comments