THỦ TỤC KHỞI KIỆN YÊU CẦU CHIA TÀI SẢN CHUNG SAU KHI LY HÔN
- luatlongphan
- Jul 23
- 10 min read
Việc giải quyết tranh chấp về tài sản chung của vợ chồng sau khi ly hôn là một trong những vấn đề phổ biến và phức tạp trong lĩnh vực pháp luật hôn nhân và gia đình. Theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự, khi vợ chồng ly hôn mà không thể tự thỏa thuận được việc phân chia tài sản chung, một trong hai bên hoặc cả hai bên có quyền tiến hành thủ tục khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết. Công ty Luật Long Phan trân trọng gửi đến quý bạn đọc hướng dẫn chi tiết về thủ tục khởi kiện yêu cầu chia tài sản chung sau ly hôn, giúp Quý khách hàng hiểu rõ các bước, điều kiện và những lưu ý quan trọng trong quá trình thực hiện.
Đơn khởi kiện yêu cầu chia tài sản chung sau ly hôn
Đơn khởi kiện là văn bản quan trọng nhất để bắt đầu thủ tục yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp tài sản chung sau ly hôn. Theo quy định tại Mẫu số 23 ban hành kèm theo Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP, đơn khởi kiện cần được soạn thảo đầy đủ, rõ ràng và chính xác, thể hiện đầy đủ các thông tin sau:
Thông tin cá nhân của người khởi kiện và người bị kiện.
Nội dung yêu cầu khởi kiện cụ thể, trong đó nêu rõ loại tài sản tranh chấp, yêu cầu chia tài sản.
Cơ sở pháp lý và các lập luận chứng minh quyền lợi hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm.
Ngoài ra, theo khoản 5 Điều 189 Bộ luật Tố tụng Dân sự, đơn khởi kiện phải kèm theo các tài liệu, chứng cứ chứng minh cho quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị vi phạm. Các loại tài liệu, chứng cứ thường được sử dụng trong tranh chấp chia tài sản chung sau ly hôn gồm:
Bản án hoặc quyết định ly hôn đã có hiệu lực pháp luật.
Giấy tờ, chứng nhận chứng minh quyền sở hữu tài sản chung như giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, xe cộ, tài sản giá trị khác.
Các bằng chứng chứng minh công sức đóng góp trong quá trình tạo lập hoặc duy trì tài sản chung, đặc biệt là nhà đất.
Hợp đồng mua bán, cho thuê, hợp đồng vay vốn, thế chấp có liên quan đến tài sản tranh chấp.
Những tài liệu, chứng cứ khác có liên quan đến tài sản và quá trình tạo lập, bảo quản tài sản.
Tùy vào từng trường hợp cụ thể, loại tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện sẽ khác nhau, do đó người khởi kiện cần chuẩn bị kỹ càng để bảo đảm yêu cầu khởi kiện được Tòa án chấp nhận và thụ lý.
Hướng dẫn chi tiết thủ tục khởi kiện yêu cầu chia tài sản chung sau ly hôn
Xác định thẩm quyền của Tòa án giải quyết tranh chấp
Theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự, tranh chấp chia tài sản sau ly hôn thuộc lĩnh vực hôn nhân và gia đình, do đó Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết là Tòa án nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc (Điểm a Khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự).
Đặc biệt, đối với tài sản là bất động sản, dù tài sản đó nằm ở địa phương khác nơi bị đơn cư trú, thẩm quyền vẫn thuộc về Tòa án nơi bị đơn sinh sống hoặc làm việc. Quy định này được cụ thể hóa tại Khoản 1 Điều 9 Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP và được khẳng định trong Công văn 212/TANDTC-PC năm 2019. Lý do là tranh chấp về tài sản sau ly hôn vẫn được xem là tranh chấp về hôn nhân và gia đình, nên thẩm quyền được phân định theo cư trú của bị đơn.
Trình tự và thủ tục giải quyết vụ án chia tài sản chung sau ly hôn
Quy trình khởi kiện tranh chấp chia tài sản sau ly hôn được thực hiện theo thủ tục tố tụng dân sự thông thường, gồm các bước cơ bản như sau:
Bước 1: Nộp đơn khởi kiện
Người có yêu cầu khởi kiện cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định và gửi đơn khởi kiện đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo một trong các hình thức:
Nộp trực tiếp tại bộ phận tiếp nhận hồ sơ của Tòa án.
Gửi qua đường bưu điện theo dịch vụ bưu chính.
Nộp trực tuyến qua Cổng dịch vụ công quốc gia (nếu Tòa án có hỗ trợ hình thức này).
Bước 2: Tòa án tiếp nhận và xử lý đơn khởi kiện
Sau khi nhận đơn, trong vòng 03 ngày làm việc, Chánh án sẽ phân công Thẩm phán xem xét đơn kiện. Trong vòng 05 ngày làm việc tiếp theo, Thẩm phán có thể:
Yêu cầu người khởi kiện sửa đổi, bổ sung đơn (nếu thiếu hoặc sai).
Tiến hành thụ lý vụ án hoặc xử lý theo thủ tục rút gọn nếu đủ điều kiện.
Chuyển đơn cho Tòa án có thẩm quyền khác nếu không phải Tòa án đã nhận đơn.
Trả lại đơn khởi kiện nếu vụ việc không thuộc thẩm quyền.
Quá trình này nhằm đảm bảo đơn khởi kiện hợp lệ và vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết.
Bước 3: Thụ lý vụ án và thông báo
Nếu đơn kiện hợp lệ và thuộc thẩm quyền, Tòa án sẽ ra quyết định thụ lý, đồng thời thông báo cho người khởi kiện biết để nộp tiền tạm ứng án phí nếu có yêu cầu. Người khởi kiện có 07 ngày kể từ khi nhận giấy báo để hoàn thành nghĩa vụ nộp án phí.
Trong vòng 03 ngày làm việc kể từ khi thụ lý, Tòa án sẽ thông báo cho các bên liên quan, cơ quan hữu quan và Viện kiểm sát cùng cấp.
Bước 4: Chuẩn bị xét xử
Thời gian chuẩn bị xét xử là 04 tháng kể từ ngày thụ lý, có thể gia hạn tối đa 02 tháng trong trường hợp vụ án phức tạp hoặc có trở ngại khách quan.
Trong giai đoạn này, Thẩm phán thực hiện các công việc:
Lập hồ sơ vụ án đầy đủ.
Xác định tư cách các đương sự, người tham gia tố tụng.
Làm rõ quan hệ tranh chấp, các tình tiết vụ án.
Thu thập, xác minh chứng cứ.
Áp dụng các biện pháp bảo đảm, hòa giải (nếu có).
Bước 5: Mở phiên tòa xét xử sơ thẩm
Trong vòng 01 tháng kể từ ngày quyết định đưa vụ án ra xét xử, phiên tòa sơ thẩm sẽ được tổ chức. Nếu có lý do chính đáng, thời hạn này có thể kéo dài tối đa đến 02 tháng.
Tại phiên tòa, các bên được trình bày ý kiến, đưa ra chứng cứ và tranh luận để Tòa án đánh giá, giải quyết tranh chấp tài sản.
Bước 6: Giải quyết kháng cáo, kháng nghị (nếu có)
Nếu một trong các bên không đồng ý với bản án, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm, họ có quyền kháng cáo trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án (Điều 273 Bộ luật Tố tụng Dân sự).
Tòa án cấp phúc thẩm sẽ tiến hành xét xử lại vụ án, nhằm đảm bảo quyết định cuối cùng đúng đắn, khách quan và công bằng.
Giải đáp các thắc mắc phổ biến về thủ tục khởi kiện chia tài sản chung sau ly hôn
Thời hiệu khởi kiện chia tài sản chung sau ly hôn là bao lâu?
Hiện nay, pháp luật không quy định thời hạn khởi kiện đối với yêu cầu chia tài sản chung của vợ chồng sau khi ly hôn. Điều này có nghĩa là sau khi bản án hoặc quyết định ly hôn có hiệu lực, các bên có thể yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp tài sản bất cứ lúc nào, ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt được quy định riêng trong luật chuyên ngành. Tuy nhiên, để đảm bảo việc thu thập chứng cứ và xử lý tranh chấp hiệu quả, việc khởi kiện càng sớm càng tốt là lựa chọn hợp lý.
Án phí phải nộp cho vụ án chia tài sản chung được tính như thế nào?
Án phí đối với các vụ án tranh chấp chia tài sản chung sau ly hôn được áp dụng theo quy định của Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14. Án phí tính dựa trên giá trị phần tài sản mà mỗi bên yêu cầu được chia hoặc hưởng, theo mức giá ngạch. Người khởi kiện cần nắm rõ mức án phí để chuẩn bị đầy đủ tài chính cho quá trình tố tụng.
Nguyên tắc nào được Tòa án áp dụng khi phân chia tài sản chung?
Căn cứ Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản chung của vợ chồng được chia theo nguyên tắc bình đẳng, thường là chia đôi. Tuy nhiên, Tòa án sẽ xem xét các yếu tố như:
Hoàn cảnh kinh tế, xã hội của từng bên.
Công sức đóng góp vào tạo lập, duy trì tài sản chung của mỗi người.
Lợi ích chính đáng của từng bên trong sản xuất, kinh doanh, nghề nghiệp.
Mức độ lỗi của mỗi bên nếu có vi phạm quyền và nghĩa vụ vợ chồng.
Làm thế nào để chứng minh công sức đóng góp, đặc biệt với người làm nội trợ?
Việc chứng minh công sức đóng góp có thể dựa trên nhiều yếu tố như:
Thu nhập từ lao động, hoạt động kinh doanh.
Công việc chăm sóc gia đình, con cái được công nhận là lao động có giá trị.
Các bằng chứng quản lý, bảo quản, tu sửa tài sản chung.
Đối với người làm nội trợ, Tòa án đánh giá tổng thể các công việc giúp duy trì, phát triển tài sản chung, qua đó đảm bảo công bằng khi phân chia.
Tài sản riêng có bị chia trong vụ án tranh chấp tài sản chung không?
Tài sản riêng của mỗi bên theo quy định không thuộc phạm vi phân chia khi ly hôn. Tuy nhiên, nếu tài sản riêng đã hòa nhập hoặc được sử dụng để tạo lập, phát triển tài sản chung, hoặc tài sản chung làm tăng giá trị tài sản riêng, các yếu tố này sẽ được Tòa án xem xét nhằm phân chia công bằng.
Giải quyết các khoản nợ chung ra sao?
Theo Điều 60 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, các khoản nợ chung được xử lý dựa trên thỏa thuận giữa hai bên. Nếu không đạt được thỏa thuận, Tòa án sẽ xác định khoản nợ đó là nợ chung hay nợ riêng và phân chia nghĩa vụ trả nợ dựa trên tỷ lệ phần tài sản được hưởng hoặc tỷ lệ đóng góp.
Thời hạn kháng cáo bản án sơ thẩm là bao lâu?
Thời hạn kháng cáo là 15 ngày kể từ ngày tuyên án (Điều 273 Bộ luật Tố tụng Dân sự). Trong trường hợp người có quyền lợi không có mặt tại phiên tòa hoặc không nhận được bản án ngay, thời hạn này được tính từ ngày họ nhận hoặc bản án được niêm yết.
Có thể tự thỏa thuận chia tài sản chung sau ly hôn không?
Vợ chồng có thể tự thỏa thuận việc chia tài sản chung sau khi ly hôn. Thỏa thuận này nên được lập thành văn bản và công chứng, chứng thực để bảo đảm tính pháp lý, thuận tiện trong việc đăng ký quyền sở hữu tài sản sau này.
Thời gian hoàn tất thủ tục chia tài sản chung tại Tòa án thường kéo dài bao lâu?
Thời gian giải quyết vụ án tranh chấp chia tài sản sau ly hôn phụ thuộc vào tính chất, mức độ phức tạp của vụ án và mức độ hợp tác của các bên. Thông thường, thời gian chuẩn bị xét xử là 04 tháng (có thể gia hạn 02 tháng), thêm thời gian mở phiên tòa 01-02 tháng, và nếu có kháng cáo, thời gian xử lý cấp phúc thẩm cũng tương tự. Do đó, vụ việc có thể kéo dài từ vài tháng đến trên một năm.
Tài sản được tặng cho chung hoặc thừa kế chung xử lý ra sao?
Tài sản được tặng cho chung hoặc thừa kế chung trong thời kỳ hôn nhân được coi là tài sản chung của vợ chồng (Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014), trừ khi có thỏa thuận khác hoặc ý chí người tặng cho, người để lại di sản chỉ dành riêng cho một bên. Khi phân chia, tài sản này cũng được áp dụng nguyên tắc chia tài sản chung.
Luật sư tư vấn và hỗ trợ khởi kiện chia tài sản chung sau ly hôn
Việc tham gia của luật sư chuyên môn trong tranh chấp chia tài sản chung sau ly hôn sẽ giúp Quý khách hàng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp hiệu quả hơn. Dịch vụ luật sư bao gồm:
Tư vấn chi tiết xác định tài sản chung và tài sản riêng.
Hướng dẫn áp dụng nguyên tắc chia tài sản chung.
Tư vấn và hỗ trợ thực hiện thủ tục tố tụng tại Tòa án.
Tư vấn và giải quyết tranh chấp về nợ chung, nợ riêng.
Đại diện tham gia giải quyết tranh chấp tại Tòa án các cấp.
Tóm lại, việc khởi kiện yêu cầu Tòa án phân chia tài sản chung sau ly hôn là thủ tục pháp lý phức tạp, đòi hỏi người khởi kiện phải chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, chứng cứ và tuân thủ đúng trình tự, thủ tục tố tụng dân sự. Việc này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp mà còn góp phần đảm bảo sự công bằng giữa các bên sau khi ly hôn. Công ty Luật Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn pháp luật chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vướng mắc pháp lý liên quan đến hôn nhân và gia đình một cách thuận lợi, đúng quy định của pháp luật. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.
>>> Xem thêm:
Comments