THỨ TỰ ĐƯỢC THANH TOÁN TIỀN THEO BẢN ÁN CÓ HIỆU LỰC CỦA TÒA
- luatlongphan
- May 27
- 10 min read
Trong lĩnh vực thi hành án dân sự (THADS), một trong những vấn đề cốt lõi, mang tính quyết định đến việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự, chính là việc xác định thứ tự ưu tiên thanh toán tiền khi một bản án hoặc quyết định của Tòa án đã chính thức có hiệu lực pháp luật được đưa ra thi hành. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích, làm rõ từng khía cạnh của quy trình xác định thứ tự thanh toán tiền theo bản án, quyết định có hiệu lực của Tòa án, nhằm cung cấp một cái nhìn toàn diện và sâu sắc nhất cho Quý vị.
Cơ Sở Pháp Lý và Nguyên Tắc Xác Định Thứ Tự Thanh Toán Tiền Thi Hành Án
Nền tảng pháp lý vững chắc cho việc xác định thứ tự thanh toán tiền trong THADS được quy định cụ thể tại Điều 47 của Luật Thi hành án dân sự năm 2008, đã được sửa đổi và bổ sung vào năm 2014 (sau đây gọi tắt là Luật THADS). Điều luật này thiết lập một "bậc thang" ưu tiên rõ ràng, đảm bảo rằng số tiền thu được từ người phải thi hành án (dù là tự nguyện nộp hay thông qua các biện pháp cưỡng chế) sẽ được phân phối một cách trật tự và công bằng.
Theo đó, sau khi đã khấu trừ đi các khoản chi phí thi hành án (những chi phí cần thiết để tổ chức việc thi hành án) và khoản tiền đặc biệt dành cho việc thuê nhà ở (được quy định tại Khoản 5 Điều 115 của Luật THADS, sẽ được làm rõ hơn dưới đây), số tiền còn lại sẽ được chi trả lần lượt theo các hạng mục ưu tiên sau:
Tiền Cấp Dưỡng; Các Khoản Liên Quan Đến Lao Động; Bồi Thường Thiệt Hại Về Người:
Giải thích: Đây là những khoản tiền mang tính nhân đạo sâu sắc, liên quan trực tiếp đến đời sống, sức khỏe và tinh thần của con người. Pháp luật ưu tiên hàng đầu cho các nghĩa vụ này bởi chúng có ảnh hưởng lớn đến sự ổn định cuộc sống và bù đắp những tổn thất không thể tính toán hoàn toàn bằng tiền.
Bao gồm:
Tiền cấp dưỡng nuôi con, cấp dưỡng cho cha mẹ, vợ/chồng theo bản án.
Tiền lương, tiền công còn nợ người lao động.
Trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm (khi chấm dứt hợp đồng lao động).
Trợ cấp mất sức lao động (cho người lao động bị suy giảm khả năng lao động).
Tiền bồi thường thiệt hại do tính mạng, sức khỏe bị xâm phạm.
Tiền bù đắp tổn thất về tinh thần do các hành vi vi phạm gây ra.
Án Phí và Lệ Phí Tòa Án:
Giải thích: Đây là nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước, phát sinh từ quá trình giải quyết vụ án tại Tòa án. Việc thanh toán khoản này đảm bảo thu hồi chi phí cho hoạt động tư pháp.
Bao gồm: Các khoản án phí (dân sự, hình sự, hành chính, kinh doanh thương mại, lao động) và lệ phí Tòa án mà người phải thi hành án có nghĩa vụ nộp theo bản án, quyết định.
Các Khoản Phải Thi Hành Án Khác:
Giải thích: Đây là hạng mục cuối cùng, bao gồm tất cả các nghĩa vụ tài chính còn lại được ghi nhận trong bản án, quyết định sau khi đã thanh toán các hạng mục ưu tiên trên.
Bao gồm: Các khoản nợ theo hợp đồng (vay, mua bán,...), bồi thường thiệt hại về tài sản, phạt vi phạm hợp đồng, và các nghĩa vụ tài chính khác không thuộc các hạng mục ưu tiên 1 và 2.
Lưu ý quan trọng: Cần phải hiểu rằng, Chi phí thi hành án và Khoản tiền trích lại cho nhà ở duy nhất được xem xét trước khi áp dụng thứ tự ưu tiên trên. Chúng được trừ đi đầu tiên khỏi tổng số tiền thu được.
Xử Lý Tình Huống Phức Tạp: Nhiều Người Được Thi Hành Án và Tài Sản Bảo Đảm
Thực tế thi hành án thường phức tạp hơn khi có nhiều người cùng được hưởng quyền từ một người phải thi hành án, hoặc khi tài sản thi hành án đang được dùng để bảo đảm cho một nghĩa vụ khác. Luật THADS đã dự liệu các tình huống này:
Khi Có Nhiều Người Cùng Được Thi Hành Án:
Khoản 2 Điều 47 Luật THADS quy định nguyên tắc xử lý như sau:
Tuân Thủ Thứ Tự Ưu Tiên Chung: Việc thanh toán vẫn phải tuyệt đối tuân theo "bậc thang" ưu tiên đã nêu ở Mục II. Nghĩa là, chỉ khi thanh toán hết các khoản ở hạng mục 1 thì mới đến hạng mục 2, và cứ thế tiếp tục.
Thanh Toán Theo Tỷ Lệ (Trong Cùng Một Hạng Mục): Nếu số tiền thu được không đủ để thanh toán toàn bộ cho tất cả những người cùng thuộc một hạng mục ưu tiên (ví dụ, có nhiều người cùng được nhận tiền bồi thường sức khỏe nhưng tiền không đủ), thì số tiền hiện có sẽ được phân chia cho họ. Cách phân chia là theo tỷ lệ tương ứng với số tiền mà mỗi người được hưởng theo bản án. Ví dụ, A được 100 triệu, B được 50 triệu, nhưng chỉ thu được 75 triệu, thì A sẽ nhận (100 / (100+50)) 75 = 50 triệu, và B nhận (50 / (100+50)) 75 = 25 triệu.
Ưu Tiên Theo Thời Điểm Cưỡng Chế: Một quy định đặc biệt áp dụng cho tiền thu được từ quyết định cưỡng chế cụ thể. Số tiền này sẽ được ưu tiên thanh toán cho những người được thi hành án tính đến thời điểm có quyết định cưỡng chế đó. Số tiền còn lại (nếu có) mới được dùng để thanh toán cho những người được thi hành án theo các quyết định thi hành án khác (có thể là những người yêu cầu sau hoặc chưa đến mức phải cưỡng chế). Quy định này nhằm đảm bảo quyền lợi cho những người đã tích cực theo đuổi việc thi hành án đến giai đoạn cưỡng chế.
Trả Lại Tiền Thừa: Sau khi đã thực hiện đầy đủ tất cả các nghĩa vụ thanh toán theo thứ tự ưu tiên cho tất cả những người được thi hành án, nếu vẫn còn tiền, số tiền này phải được trả lại cho người phải thi hành án. Đây là tài sản hợp pháp của họ.
Khi Xử Lý Tài Sản Cầm Cố, Thế Chấp hoặc Kê Biên Bảo Đảm:
Đây là trường hợp tài sản của người phải thi hành án đã được dùng để bảo đảm cho một nghĩa vụ cụ thể trước đó (cầm cố, thế chấp) hoặc bị Tòa án kê biên để bảo đảm thi hành một nghĩa vụ cụ thể. Luật THADS quy định:
Số tiền thu được từ việc bán các tài sản này, sau khi trừ đi chi phí thi hành án, sẽ được ưu tiên thanh toán trước hết cho bên nhận cầm cố, thế chấp hoặc bên có nghĩa vụ được bảo đảm bằng tài sản kê biên đó.
Lý do: Đây là sự tôn trọng quyền ưu tiên thanh toán đã được xác lập từ trước thông qua giao dịch bảo đảm hoặc quyết định của Tòa án. Giao dịch bảo đảm sẽ mất ý nghĩa nếu không được ưu tiên khi xử lý tài sản.
Số tiền còn lại (nếu có) sau khi thanh toán cho bên có quyền ưu tiên này mới được dùng để thanh toán cho các nghĩa vụ khác theo thứ tự chung quy định tại Điều 47.
Giải Đáp Các Thắc Mắc Thường Gặp (FAQs)
Để làm rõ hơn các vấn đề thực tiễn, dưới đây là phần giải đáp một số câu hỏi phổ biến liên quan đến thứ tự thanh toán tiền thi hành án:
Chi phí thi hành án bao gồm những gì?
Đây là toàn bộ các khoản chi phí phát sinh, hợp lý và cần thiết để tổ chức thực hiện việc thi hành án. Cụ thể có thể bao gồm: Lệ phí THADS; Chi phí xác minh, thu thập thông tin về điều kiện thi hành án (đi lại, xác minh tài sản); Chi phí cho Hội đồng định giá tài sản; Chi phí đăng tin, thông báo công khai về THADS; Chi phí tổ chức bán đấu giá tài sản; Chi phí thuê phương tiện, nhân công, bảo vệ để thực hiện cưỡng chế; Chi phí giám định (nếu cần); và các khoản chi hợp lý, hợp lệ khác theo quy định của pháp luật và được Chấp hành viên phê duyệt.
Nếu người phải thi hành án tự nguyện nộp tiền thì có áp dụng thứ tự này không?
Có. Dù người phải thi hành án tự nguyện nộp tiền hay bị cơ quan THADS cưỡng chế thu tiền, thì số tiền thu được đều phải được phân phối theo đúng thứ tự ưu tiên quy định tại Điều 47 Luật THADS. Nguyên tắc công bằng và trật tự pháp lý được áp dụng nhất quán.
Nếu tiền không đủ trả cho những người cùng hạng ưu tiên thì sao?
Như đã giải thích ở trên, trường hợp này, số tiền hiện có sẽ được phân chia theo tỷ lệ cho những người cùng hạng ưu tiên, dựa trên số tiền mà mỗi người được hưởng theo bản án. Không có chuyện ai đến trước được hưởng trước trong cùng một hạng mục.
Thời hiệu yêu cầu thi hành án là bao lâu?
Theo Điều 30 Luật THADS, thời hiệu yêu cầu thi hành án dân sự là 05 năm, tính từ ngày bản án hoặc quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật. Tuy nhiên, có những trường hợp đặc biệt (ví dụ: cấp dưỡng, bồi thường thiệt hại định kỳ) hoặc các trường hợp được hoãn, tạm đình chỉ, thì thời hiệu có thể được tính lại hoặc không áp dụng theo cách thông thường. Việc xác định đúng thời hiệu là rất quan trọng để không mất quyền yêu cầu thi hành án.
Khoản tiền trích lại cho nhà ở duy nhất được xác định thế nào?
Đây là một quy định mang tính nhân văn. Khi cơ quan THADS buộc phải bán tài sản là nhà ở duy nhất của người phải thi hành án và gia đình họ, Chấp hành viên sẽ xem xét. Nếu thấy rằng, sau khi thanh toán hết các nghĩa vụ, người đó không còn đủ khả năng tài chính để thuê nhà hoặc tự tạo lập nơi ở mới, thì Chấp hành viên có thể quyết định trích lại một khoản tiền từ số tiền bán nhà. Mức trích này được tính toán dựa trên giá thuê nhà trung bình tại địa phương cho một chỗ ở phù hợp, đủ để họ thuê trong thời hạn 01 năm. Quyết định này thuộc thẩm quyền của Chấp hành viên và phải dựa trên đánh giá thực tế hoàn cảnh.
Thứ tự thanh toán này có áp dụng cho phán quyết Trọng tài không?
Có. Khi một phán quyết của Trọng tài thương mại được yêu cầu thi hành tại Việt Nam và được cơ quan THADS thụ lý, nó sẽ được thi hành như một bản án, quyết định của Tòa án. Do đó, số tiền thu được từ việc thi hành phán quyết Trọng tài cũng sẽ được phân phối theo đúng thứ tự ưu tiên quy định tại Điều 47 Luật THADS.
Dịch vụ tư vấn pháp luật về thi hành án dân sự
Quá trình thi hành án dân sự, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến tài sản và tiền bạc, thường tiềm ẩn nhiều phức tạp và rủi ro pháp lý. Để đảm bảo quyền lợi của mình được thực thi một cách đầy đủ và đúng đắn, việc tìm đến sự hỗ trợ từ các chuyên gia pháp lý là vô cùng cần thiết. Luật Long Phan PMT, với đội ngũ luật sư và chuyên viên giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực THADS, sẵn sàng cung cấp các dịch vụ tư vấn và hỗ trợ toàn diện:
Khởi tạo quy trình: Hướng dẫn chi tiết, hỗ trợ soạn thảo và nộp đơn yêu cầu thi hành án một cách chính xác, đầy đủ.
Đảm bảo quyền lợi: Tư vấn sâu về thời hiệu thi hành án, các thủ tục cần làm để không bỏ lỡ cơ hội, và các chiến lược để tối đa hóa khả năng thu hồi nợ.
Giải đáp pháp lý: Trả lời mọi câu hỏi, thắc mắc về quy trình, thủ tục, quyền và nghĩa vụ của các bên theo quy định pháp luật THADS hiện hành.
Bảo vệ khi bị cưỡng chế: Hướng dẫn thủ tục khiếu nại, tố cáo đối với các hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật (nếu có) từ phía cơ quan THADS hoặc các bên liên quan trong quá trình cưỡng chế.
Tư vấn cưỡng chế: Giải thích rõ quyền và nghĩa vụ của người được thi hành án và người phải thi hành án trong các trường hợp áp dụng biện pháp cưỡng chế.
Xử lý tài sản: Hướng dẫn và giám sát quy trình kê biên tài sản, định giá tài sản, và tổ chức bán đấu giá tài sản để đảm bảo tính minh bạch, khách quan và đúng luật.
Phân phối tiền: Tư vấn cặn kẽ về quyền ưu tiên thanh toán, cách thức phân chia số tiền thu được, đảm bảo Quý vị nhận được đúng phần mình được hưởng.
Việc nắm vững và tuân thủ thứ tự thanh toán tiền theo bản án có hiệu lực của Tòa án, như được quy định tại Điều 47 Luật Thi hành án dân sự, là yếu tố then chốt để đảm bảo sự công bằng, minh bạch và hiệu quả trong hoạt động thi hành án. Long Phan PMT cam kết mang đến cho Quý khách hàng dịch vụ tư vấn pháp lý về thi hành án dân sự một cách chuyên nghiệp, tận tâm, nhanh chóng và hiệu quả nhất. Đừng ngần ngại, hãy liên hệ ngay hotline 1900636387 của Luật Long Phan PMT để nhận được sự tư vấn miễn phí ban đầu và sự đồng hành đáng tin cậy trên con đường bảo vệ quyền lợi chính đáng của Quý vị.
>>> Xem thêm:
Comments