NÊN LỰA CHỌN ĐỊNH GIÁ HAY THẨM ĐỊNH GIÁ TÀI SẢN TRONG CÁC VỤ TRANH CHẤP TẠI TÒA ÁN?

luatlongphan
May 22
7 min read

Trong quá trình giải quyết tranh chấp dân sự tại Tòa án, một trong những vấn đề mang tính kỹ thuật nhưng lại có ảnh hưởng sâu sắc đến kết quả xét xử chính là việc xác định giá trị của tài sản liên quan đến tranh chấp. Câu hỏi đặt ra là: nên sử dụng phương thức định giá do Tòa án tiến hành hay thẩm định giá thông qua tổ chức độc lập? Đây là nội dung pháp lý phức tạp, đòi hỏi sự hiểu biết đầy đủ về quy định pháp luật, quy trình thực hiện cũng như các hệ quả thực tiễn liên quan. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết hai phương thức trên: định giá tài sản và thẩm định giá tài sản, từ cơ sở pháp lý, thủ tục thực hiện đến các tiêu chí để lựa chọn phù hợp với từng vụ việc cụ thể.

Nên định giá hay thẩm định giá tài sản tranh chấp tại tòa?

Cơ sở pháp lý liên quan đến việc xác định giá trị tài sản trong tố tụng dân sự

Theo quy định tại khoản 7 Điều 94 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, cả kết quả định giá và chứng thư thẩm định giá tài sản đều được xem là nguồn chứng cứ hợp pháp trong quá trình Tòa án xem xét và giải quyết vụ án dân sự.

Điều 104 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 quy định cụ thể về hai hình thức xác định giá trị tài sản tranh chấp, bao gồm:

• Định giá tài sản do Tòa án chủ trì và tổ chức thực hiện thông qua việc thành lập Hội đồng định giá.

• Thẩm định giá tài sản là hoạt động do các bên đương sự tự thỏa thuận lựa chọn tổ chức có chức năng thẩm định giá để xác định giá trị tài sản.

Phân tích quy trình và bản chất pháp lý của hai hình thức xác định giá trị tài sản

Định giá tài sản do Tòa án tổ chức

Định giá tài sản là biện pháp mang tính bắt buộc hoặc hỗ trợ khi các bên không thể tự thỏa thuận giá trị tài sản hoặc có tranh chấp về mức giá.

Trường hợp Tòa án tiến hành định giá:

Theo khoản 3 Điều 104 BLTTDS 2015, Tòa án sẽ ra quyết định định giá và thành lập Hội đồng định giá trong các tình huống:

Có yêu cầu từ một trong các bên đương sự.
Các bên không đạt được thỏa thuận về việc lựa chọn tổ chức thẩm định giá hoặc có kết quả thẩm định giá khác nhau mà không thống nhất được.
Có dấu hiệu cho thấy mức giá do các bên đưa ra thấp hơn thực tế nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài chính hoặc có căn cứ xác định tổ chức thẩm định giá vi phạm pháp luật.

Thủ tục định giá tài sản

Tòa án ra quyết định định giá và gửi thông báo cho các bên.
Thành lập Hội đồng định giá, bao gồm đại diện cơ quan tài chính, chuyên môn kỹ thuật liên quan và có thể mời đại diện UBND cấp xã tham gia chứng kiến.
Hội đồng tiến hành kiểm tra, xác định giá trị tài sản và lập biên bản định giá.
Kết quả định giá sẽ được đưa vào hồ sơ vụ án và được Tòa án sử dụng làm căn cứ khi xét xử.

Ưu điểm

Thủ tục mang tính khách quan vì do Tòa án trực tiếp giám sát.
Chi phí thấp hơn so với thẩm định giá.

Hạn chế

Có thể chậm trễ do thủ tục hành chính.
Kết quả thường dựa vào giá niêm yết hoặc khung giá Nhà nước nên có thể không sát với giá thị trường.

Thẩm định giá tài sản do các bên đương sự thỏa thuận

Thẩm định giá tài sản là phương thức được thực hiện bởi các tổ chức có chức năng thẩm định giá được cấp phép, hoạt động độc lập và có nghiệp vụ chuyên sâu trong việc xác định giá trị tài sản theo cơ chế thị trường.

Quy trình thực hiện thẩm định giá:

Các bên đương sự tự lựa chọn tổ chức thẩm định giá đã được cấp phép hành nghề.
Tòa án tổ chức buổi làm việc để xác nhận sự đồng thuận của các bên về việc lựa chọn đơn vị thẩm định.
Ký kết hợp đồng dịch vụ giữa tổ chức thẩm định và bên yêu cầu.
Thực hiện thẩm định, đánh giá và lập chứng thư thẩm định giá.
Chứng thư được chuyển đến Tòa án để làm chứng cứ.

Ưu điểm:

Giá trị tài sản được xác định sát với giá trị thực tế trên thị trường.
Nhanh chóng và chuyên nghiệp hơn do do các tổ chức có nghiệp vụ chuyên môn thực hiện.

Hạn chế:

Chi phí cao hơn so với định giá.
Tính khách quan có thể bị nghi ngờ nếu chỉ một bên lựa chọn tổ chức thẩm định.

So sánh định giá và thẩm định giá tài sản tranh chấp

Nên chọn định giá hay thẩm định giá? Tiêu chí cần cân nhắc

Việc lựa chọn hình thức nào sẽ phụ thuộc vào nội dung tranh chấp, tính chất tài sản, mong muốn của các bên và khả năng tài chính. Một số tiêu chí cần xem xét:

Về chi phí:

Định giá thường ít tốn kém vì do cơ quan nhà nước thực hiện.
Thẩm định giá là hoạt động có phí theo hợp đồng dịch vụ dân sự, do tổ chức thẩm định giá tính toán dựa trên giá trị tài sản và thời gian thực hiện.

Về phương pháp xác định giá:

Định giá theo Điều 23 Luật Giá 2023 chịu sự chi phối bởi cơ chế giá của nhà nước, ví dụ như giá đất theo Luật Đất đai 2024.
Thẩm định giá theo Điều 42 Luật Giá 2023 và Thông tư 30/2024/TT-BTC sử dụng phương pháp so sánh, chiết khấu dòng tiền, giả định… gần với thực tiễn thị trường hơn.

Về quyền yêu cầu lại kết quả định giá hoặc thẩm định giá:

Các bên có quyền đề nghị định giá lại hoặc thẩm định lại nếu thấy kết quả ban đầu không phản ánh đúng giá trị tài sản hoặc ảnh hưởng quyền lợi của mình.
Yêu cầu này cần được đưa ra ngay sau khi nhận kết quả, và trước khi phiên tòa xét xử diễn ra.

Một số câu hỏi thường gặp về định giá và thẩm định giá tài sản tranh chấp tại Tòa

Chi phí định giá tài sản do Tòa án thực hiện ai chịu?

→ Người yêu cầu định giá phải nộp tạm ứng chi phí. Sau khi vụ án kết thúc, Tòa án sẽ xem xét phân bổ chi phí theo kết quả tranh chấp (thường bên thua kiện chịu chi phí).

Chi phí thẩm định giá do ai thanh toán?

→ Do các bên thỏa thuận với tổ chức thẩm định giá và thanh toán theo hợp đồng dịch vụ. Các bên có thể thỏa thuận phân chia chi phí.

Hội đồng định giá do Tòa án lập gồm những ai?

→ Có đại diện cơ quan tài chính (chủ tịch Hội đồng), đại diện chuyên môn và có thể có đại diện chính quyền địa phương.

Thời gian thực hiện định giá là bao lâu?

→ Phụ thuộc vào loại tài sản và mức độ phối hợp của các bên, thường kéo dài từ vài tuần đến vài tháng.

Thẩm định giá mất bao lâu?

→ Có thể nhanh hơn định giá, tùy vào hợp đồng dịch vụ và tính chất tài sản, trung bình khoảng từ 2 tuần đến 2 tháng.

Tòa án có thể bác bỏ kết quả định giá hoặc thẩm định giá không?

→ Có. Nếu nhận thấy kết quả không khách quan, không hợp pháp hoặc vi phạm trình tự, phương pháp xác định giá, Tòa án có quyền không công nhận.

Dịch vụ pháp lý hỗ trợ từ Luật Long Phan PMT

Với kinh nghiệm xử lý hàng trăm vụ việc liên quan đến tranh chấp tài sản dân sự, Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên sâu, bao gồm:

Tư vấn lựa chọn phương án định giá hoặc thẩm định phù hợp.
Hỗ trợ chọn tổ chức thẩm định giá uy tín, đủ điều kiện pháp lý.
Đại diện làm việc với Tòa án, Hội đồng định giá và các bên liên quan.
Soạn thảo hồ sơ pháp lý, thu thập chứng cứ liên quan đến giá trị tài sản.
Hỗ trợ giải quyết tranh chấp và yêu cầu định giá/thẩm định lại khi cần thiết.

Việc lựa chọn phương thức định giá hay thẩm định giá tài sản trong các vụ tranh chấp tại Tòa án không phải là quyết định đơn giản. Nó yêu cầu các bên đương sự cân nhắc kỹ lưỡng về tính chất vụ việc, chi phí, thời gian và tính khách quan của kết quả. Luật Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí và giải đáp thắc mắc pháp lý.

Nguồn: Nên định giá hay thẩm định giá tài sản tranh chấp tại tòa?

>>> Xem thêm: