HƯỚNG DẪN GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP ĐẤT ĐÃ SỬ DỤNG LÂU DÀI THEO PHÁP LUẬT
- luatlongphan
- Nov 18
- 5 min read
Tranh chấp về đất đã sử dụng lâu dài thường phát sinh khi các bên liên quan không thống nhất được quyền sử dụng thửa đất mà một bên đã quản lý và khai thác ổn định trong thời gian dài. Tình trạng này phổ biến ở những khu đất chưa có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các giấy tờ pháp lý khác theo quy định. Việc giải quyết tranh chấp đất như vậy đòi hỏi phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật hiện hành nhằm bảo đảm quyền lợi hợp pháp của các bên. Bài viết này sẽ trình bày chi tiết quy trình xử lý tranh chấp đất đã sử dụng lâu dài theo Luật Đất đai 2024 và Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
Quy trình giải quyết tranh chấp đất đã sử dụng lâu dài
Giải quyết tranh chấp đất đã sử dụng lâu dài là một quá trình nhiều bước, được thiết kế để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên. Quy trình này bao gồm hai giai đoạn chính: hòa giải tại cơ sở (UBND cấp xã) và khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền. Việc nắm rõ từng bước sẽ giúp các bên bảo vệ quyền lợi một cách hiệu quả và đúng pháp luật.
Hòa giải tại cơ sở
Hòa giải tại UBND cấp xã là bước đầu tiên và bắt buộc trong việc giải quyết tranh chấp đất đã sử dụng lâu dài. Theo Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 và Luật Đất đai 2024, các bên tranh chấp được khuyến khích tự hòa giải. Nếu không thành công, một bên có quyền nộp đơn yêu cầu UBND cấp xã tổ chức hòa giải.
Trách nhiệm và thời hạn: UBND cấp xã phải tiến hành hòa giải trong tối đa 30 ngày kể từ khi nhận đơn (Điều 235, Luật Đất đai 2024).
Nguyên tắc thực hiện: Buổi hòa giải phải công khai, minh bạch, có sự tham gia đầy đủ các bên. Cán bộ tư pháp – hộ tịch chịu trách nhiệm thu thập chứng cứ và đưa ra phương án giải quyết hợp lý.
Điều kiện khởi kiện: Theo Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, việc hòa giải chưa thực hiện sẽ là lý do Tòa án từ chối thụ lý vụ án.
Kết quả hòa giải: Biên bản hòa giải được lập, có chữ ký các bên và xác nhận của UBND. Nếu hòa giải thành, các thay đổi về ranh giới hoặc quyền sử dụng đất sẽ được điều chỉnh và cấp Giấy chứng nhận mới. Nếu không thành, biên bản xác nhận thất bại sẽ là căn cứ để khởi kiện.
Khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền
Khi hòa giải không thành, các bên có quyền khởi kiện tại Tòa án để bảo vệ quyền lợi. Quá trình này gồm các bước: xác định thẩm quyền Tòa án, soạn thảo đơn khởi kiện, chuẩn bị hồ sơ chứng cứ, và thực hiện thủ tục thụ lý, xét xử.
Xác định thẩm quyền Tòa án: Tòa án nơi có bất động sản tranh chấp sẽ có thẩm quyền giải quyết (Điều 39, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015). Trong trường hợp nhiều thửa đất ở các địa bàn khác nhau, Tòa án nơi có thửa đất lớn nhất sẽ giải quyết.
Đơn khởi kiện và hồ sơ đính kèm:
Đơn khởi kiện cần đầy đủ thông tin về nguyên đơn, bị đơn, Tòa án được yêu cầu, nguồn gốc đất, quá trình sử dụng và yêu cầu cụ thể (Điều 189, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015; Mẫu 23-DS, Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP).
Hồ sơ chứng cứ gồm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (nếu có), hợp đồng, biên bản bàn giao, hóa đơn nộp thuế, sổ hộ khẩu, hình ảnh, video, sơ đồ ranh giới, lời khai nhân chứng…
Thủ tục thụ lý: Gồm tiếp nhận và kiểm tra đơn, yêu cầu nộp tạm ứng án phí, ra quyết định thụ lý, và chuẩn bị xét xử sơ thẩm (Điều 191, 203 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015).
Giải quyết vụ án tại Tòa án
Giai đoạn sơ thẩm: Tòa án tiến hành thẩm định hiện trạng đất, thu thập chứng cứ, tổ chức hòa giải tại Tòa án. Phiên tòa sơ thẩm công khai, xét hỏi, tranh luận, đánh giá chứng cứ và ra bản án.
Giai đoạn phúc thẩm (nếu có): Các bên có quyền kháng cáo trong 15 ngày, Viện kiểm sát có quyền kháng nghị. Tòa phúc thẩm xem xét lại toàn bộ vụ án và bản án có hiệu lực ngay sau khi tuyên.
Căn cứ pháp lý để Tòa án giải quyết tranh chấp
Để quyết định công bằng, Tòa án dựa trên các căn cứ sau:
Nguồn gốc tạo lập: Xem xét các giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất hợp pháp, bao gồm quyết định giao đất, hợp đồng mua bán, tặng cho, thừa kế, giấy tờ kê khai từ UBND, và các chứng từ liên quan đến khai hoang, cải tạo đất (Điều 34, Nghị định 101/2024/NĐ-CP).
Quá trình sử dụng đất: Đánh giá tính liên tục, công khai, mục đích sử dụng, mức độ đầu tư, cải tạo đất. Người sử dụng phải chứng minh họ đã sử dụng đất ổn định, không bỏ hoang.
Hiện trạng đất: Tòa án thẩm định trực tiếp, đo vẽ, đối chiếu bản đồ và định giá tài sản trên đất để xác định tình trạng thực tế.
Thời gian sử dụng đất: Dựa vào việc sử dụng ổn định, liên tục lâu dài. Điều 236 Bộ luật Dân sự 2015 cho phép công nhận quyền sử dụng đất cho người chiếm hữu ổn định, công khai trong 30 năm, kể cả khi chưa có giấy tờ chính thức.
Dịch vụ luật sư hỗ trợ giải quyết tranh chấp đất đã sử dụng lâu dài
Long Phan PMT cung cấp dịch vụ toàn diện, đồng hành cùng khách hàng từ tư vấn ban đầu đến khi vụ việc được giải quyết xong. Dịch vụ bao gồm:
Tư vấn tổng thể, đánh giá khả năng thắng kiện.
Hướng dẫn soạn thảo đơn khởi kiện đúng pháp luật.
Chuẩn bị hồ sơ và chứng cứ xác minh quyền sử dụng đất.
Xác định thẩm quyền Tòa án.
Tư vấn quyền và nghĩa vụ sử dụng đất theo Luật Đất đai 2024.
Tham gia hòa giải cơ sở và tố tụng tại Tòa án (sơ thẩm, phúc thẩm).
Giải quyết tranh chấp đất đã sử dụng lâu dài đòi hỏi sự hiểu biết đầy đủ về pháp luật và kỹ năng thu thập, đánh giá chứng cứ. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.
>>> Xem thêm:
Comments