GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP VỀ DI SẢN THỪA KẾ THEO QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT
- luatlongphan
- Oct 20
- 6 min read
Việc giải quyết tranh chấp liên quan đến di sản thừa kế là một trong những thủ tục dân sự phức tạp, đòi hỏi các bên phải tuân thủ đúng quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Trong trường hợp các bên không đạt được thỏa thuận chung, người có quyền và lợi ích hợp pháp có thể khởi kiện ra Tòa án để được bảo vệ. Bài viết dưới đây sẽ trình bày chi tiết quy trình giải quyết tranh chấp về di sản thừa kế theo quy định hiện hành.
Hình thức giải quyết tranh chấp về di sản thừa kế
Tranh chấp về thừa kế thường ảnh hưởng đến quyền tài sản và quan hệ gia đình, vì vậy cần được xử lý thận trọng và đúng quy định. Có hai hình thức giải quyết cơ bản gồm:
Tự thỏa thuận, thương lượng giữa các bên
Khởi kiện vụ án tranh chấp di sản thừa kế tại Tòa án
Tự thỏa thuận, thương lượng giữa các bên
Giải pháp thương lượng được pháp luật khuyến khích áp dụng đầu tiên, nhằm giúp các bên tiết kiệm chi phí, thời gian và duy trì mối quan hệ thân tộc.
Các bên đồng thừa kế có thể họp bàn để thống nhất về:
Xác định hàng thừa kế, người được hưởng di sản.
Liệt kê và xác định giá trị toàn bộ tài sản (bao gồm động sản, bất động sản).
Thỏa thuận tỷ lệ và hình thức nhận di sản (hiện vật hoặc tiền).
Biên bản thỏa thuận nên được lập thành văn bản và công chứng/chứng thực tại cơ quan có thẩm quyền để bảo đảm hiệu lực pháp lý và hạn chế tranh chấp phát sinh.
Nếu việc thương lượng không thành, các bên có thể khởi kiện ra Tòa án để được xem xét và phân xử theo trình tự pháp luật.
Khởi kiện vụ án tranh chấp di sản thừa kế tại Tòa án
Thời hiệu khởi kiện
Căn cứ Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu khởi kiện được quy định như sau:
30 năm đối với di sản là bất động sản, tính từ thời điểm mở thừa kế.
10 năm đối với di sản là động sản.
10 năm để yêu cầu xác nhận hoặc bác bỏ quyền thừa kế của một cá nhân.
Lưu ý: “Thời điểm mở thừa kế” được xác định là thời điểm người có tài sản chết. Nếu Tòa án tuyên bố một người đã chết, thời điểm mở thừa kế là ngày được ghi trong bản án hoặc quyết định. Khi hết thời hiệu, người đang quản lý hợp pháp tài sản sẽ được xem là chủ sở hữu di sản đó.
Thẩm quyền giải quyết của Tòa án
Theo khoản 5 Điều 26 và điểm c khoản 1 Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015:
Tranh chấp về di sản thừa kế là bất động sản thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân nơi có bất động sản.
Nếu vụ việc có yếu tố nước ngoài (người thừa kế hoặc tài sản ở nước ngoài), căn cứ khoản 3 Điều 35 và điểm c khoản 1 Điều 37, Tòa án nhân dân cấp tỉnh sẽ có thẩm quyền giải quyết.
Hồ sơ khởi kiện cần chuẩn bị
Người khởi kiện cần chuẩn bị đầy đủ giấy tờ theo quy định tại Điều 189 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, gồm:
Đơn khởi kiện (theo Mẫu số 23-DS ban hành kèm Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP).
Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế giữa người khởi kiện và người để lại di sản.
Giấy chứng tử của người để lại tài sản.
Danh mục di sản thừa kế cùng các giấy tờ pháp lý về quyền sở hữu, sử dụng tài sản.
Văn bản từ chối nhận di sản (nếu có người thừa kế từ chối).
Các tài liệu khác có giá trị chứng minh yêu cầu khởi kiện.
Các bước giải quyết tại Tòa án
Bước 1: Nộp đơn khởi kiện
Người khởi kiện có thể nộp đơn theo một trong ba cách:
Nộp trực tiếp tại Tòa án;
Gửi qua đường bưu điện;
Nộp qua Cổng dịch vụ công Quốc gia (nếu Tòa án có hỗ trợ hình thức trực tuyến).
Bước 2: Tòa án tiếp nhận và xử lý đơn
Sau khi tiếp nhận, Thẩm phán sẽ kiểm tra và có thể ra một trong các quyết định:
Yêu cầu sửa hoặc bổ sung hồ sơ;
Thụ lý vụ án;
Chuyển đơn đến Tòa có thẩm quyền khác;
Trả lại đơn nếu không thuộc thẩm quyền.
Bước 3: Thụ lý vụ án
Nếu hồ sơ hợp lệ, Tòa án ra thông báo yêu cầu người khởi kiện nộp tạm ứng án phí trong vòng 7 ngày. Khi có biên lai nộp tiền, vụ án sẽ được chính thức thụ lý.
Bước 4: Giai đoạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm
Thời hạn chuẩn bị xét xử là 04 tháng, có thể kéo dài thêm 02 tháng nếu vụ án phức tạp.Trong giai đoạn này, Thẩm phán sẽ:
Xác minh chứng cứ, xác định người tham gia tố tụng;
Tổ chức hòa giải và phiên họp kiểm tra chứng cứ;
Áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời nếu cần thiết.
Bước 5: Phiên tòa sơ thẩm
Tòa án sẽ mở phiên tòa trong 01 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử (hoặc tối đa 02 tháng nếu có lý do chính đáng).
Bước 6: Phúc thẩm (nếu có kháng cáo hoặc kháng nghị)
Theo Điều 270 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015:
Thời hạn kháng cáo là 15 ngày kể từ ngày tuyên án.
Nếu đương sự vắng mặt có lý do chính đáng, thời hạn tính từ ngày nhận hoặc ngày niêm yết bản án.
Căn cứ pháp lý để Tòa án giải quyết tranh chấp thừa kế
Tòa án sẽ căn cứ vào các quy định của Bộ luật Dân sự 2015 để đưa ra phán quyết công bằng và đúng pháp luật.
Xác định phương thức thừa kế
Thừa kế theo di chúc: Di chúc chỉ hợp pháp khi người lập minh mẫn, tự nguyện và nội dung không trái luật (Điều 643 BLDS).
Thừa kế theo pháp luật: Áp dụng khi người chết không để lại di chúc, di chúc vô hiệu, hoặc có phần di sản chưa được định đoạt (Điều 650 BLDS).
Nguyên tắc chia kỷ phần di sản
Những người cùng hàng thừa kế được hưởng phần bằng nhau.
Người không phụ thuộc vào nội dung di chúc (vợ/chồng, con chưa thành niên, cha mẹ, con mất khả năng lao động) được hưởng ít nhất 2/3 suất thừa kế theo pháp luật (Điều 644 BLDS).
Trường hợp thừa kế thế vị, cháu hoặc chắt được hưởng phần di sản mà cha/mẹ của họ lẽ ra được hưởng.
Xác định giá trị và nghĩa vụ tài sản
Nguồn gốc, hiện trạng và giá trị thực tế của di sản;
Nghĩa vụ tài sản của người chết để lại (vay nợ, nghĩa vụ cấp dưỡng, bảo lãnh...);
Ai đang trực tiếp quản lý tài sản, tài sản có bị cầm cố, thế chấp hay không.
Dịch vụ tư vấn giải quyết tranh chấp thừa kế tại Long Phan PMT
Công ty Luật Long Phan PMT hỗ trợ khách hàng trong các dịch vụ sau:
Tư vấn và hướng dẫn giải quyết tranh chấp thừa kế trong nước và có yếu tố nước ngoài;
Soạn thảo hồ sơ, đơn từ, văn bản khởi kiện;
Đại diện tham gia hòa giải, thương lượng hoặc tranh tụng tại Tòa;
Phân tích và đề xuất hướng xử lý phù hợp từng vụ việc cụ thể;
Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khách hàng trong mọi giai đoạn tố tụng.
Việc hiểu rõ quy trình và thủ tục giải quyết tranh chấp di sản thừa kế giúp các bên chủ động bảo vệ quyền lợi của mình và giảm thiểu rủi ro pháp lý. Long Phan PMT cam kết mang đến dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết tranh chấp thừa kế đúng quy định pháp luật. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí!
>>> Xem thêm:
Comments