TƯ VẤN CHI TIẾT THỦ TỤC KHỞI KIỆN TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI THEO QUY ĐỊNH HIỆN NAY
- luatlongphan
- Apr 11
- 6 min read
Tranh chấp đất đai là một trong những loại tranh chấp phổ biến và phức tạp nhất trong thực tiễn, thường phát sinh do sự mâu thuẫn về quyền và lợi ích liên quan đến quyền sử dụng đất. Để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình, khi việc tự thương lượng hoặc hòa giải không mang lại kết quả, người dân cần nắm rõ quy trình khởi kiện giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định của pháp luật hiện hành. Bài viết này cung cấp các thông tin về trình tự, thủ tục khởi kiện tranh chấp đất đai theo các quy định mới nhất tại Luật Đất đai năm 2024 và Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015.
Khái Niệm Tranh Chấp Đất Đai Là Gì?
Theo khoản 47 Điều 3 Luật Đất đai năm 2024, tranh chấp đất đai là sự bất đồng, mâu thuẫn giữa các bên có liên quan về quyền và nghĩa vụ trong việc sử dụng đất. Những tranh chấp này có thể xảy ra giữa cá nhân, hộ gia đình, tổ chức hoặc giữa người dân với cơ quan nhà nước.
Căn cứ theo Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, có thể phân loại tranh chấp đất đai thành hai nhóm chính:
Tranh chấp xác định ai là người có quyền sử dụng đất hợp pháp: Đây là loại tranh chấp phổ biến nhất, thường xảy ra khi nhiều người cùng cho rằng mình có quyền sử dụng đối với một mảnh đất.
Tranh chấp phát sinh từ các quyền liên quan đến quyền sử dụng đất: Bao gồm các tranh chấp về giao dịch dân sự liên quan đến đất đai (mua bán, chuyển nhượng...), tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản khi ly hôn có liên quan đến đất đai,...
Thời Hiệu Khởi Kiện Trong Tranh Chấp Đất Đai
Thời hiệu khởi kiện là khoảng thời gian luật định để người có quyền khởi kiện có thể yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp.
Theo Bộ luật Dân sự 2015:
Tranh chấp xác định quyền sử dụng đất hợp pháp: Không áp dụng thời hiệu khởi kiện (Điều 155 BLDS 2015).
Các tranh chấp phát sinh từ hợp đồng, thừa kế…: Áp dụng thời hiệu thông thường tùy theo từng loại vụ việc cụ thể:
Tranh chấp thừa kế: Thời hiệu khởi kiện là 10 năm kể từ ngày mở thừa kế.
Tranh chấp hợp đồng: 3 năm kể từ ngày người khởi kiện biết hoặc phải biết quyền lợi của mình bị xâm phạm.
Quy Trình Giải Quyết Tranh Chấp Đất Đai
Giai đoạn 1: Hòa giải tại cơ sở (UBND cấp xã)
Theo Điều 235 Luật Đất đai 2024, trước khi đưa tranh chấp ra cơ quan có thẩm quyền giải quyết, các bên cần tiến hành hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã nơi có đất đang tranh chấp.
Tuy nhiên, không phải loại tranh chấp nào cũng bắt buộc phải hòa giải tại UBND xã:
Bắt buộc hòa giải: Tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất (theo khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP).
Không bắt buộc hòa giải: Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung,...
Giai đoạn 2: Khởi kiện tại Tòa án nhân dân
Bước 1. Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện
Người khởi kiện cần chuẩn bị 01 bộ hồ sơ gồm các tài liệu sau:
Đơn khởi kiện theo mẫu số 23-DS (ban hành kèm Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP);
Biên bản hòa giải không thành (nếu thuộc trường hợp bắt buộc hòa giải);
Giấy tờ tùy thân (CMND/CCCD/Hộ chiếu sao y);
Tài liệu chứng minh quyền sử dụng đất: Giấy chứng nhận QSDĐ (nếu có), hợp đồng, văn bản thỏa thuận,...
Danh mục tài liệu chứng cứ kèm theo đơn.
Lưu ý: Nếu người khởi kiện chưa có đủ chứng cứ, họ vẫn có thể nộp đơn khởi kiện kèm theo các tài liệu hiện có, đồng thời có thể bổ sung sau theo yêu cầu của Tòa.
Bước 2. Xác định thẩm quyền Tòa án
Tranh chấp quyền sử dụng đất: Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có bất động sản.
Tranh chấp có yếu tố nước ngoài hoặc yêu cầu hủy GCN QSDĐ: Nộp tại Tòa án nhân dân cấp tỉnh.
Tranh chấp liên quan đến QSDĐ (thừa kế, tài sản vợ chồng...): Nộp tại TAND huyện nơi bị đơn cư trú, làm việc.
Bước 3. Nộp đơn khởi kiện
Người khởi kiện có thể nộp hồ sơ khởi kiện đến Tòa án bằng các hình thức:
Trực tiếp tại trụ sở Tòa án;
Gửi qua đường bưu điện;
Gửi trực tuyến qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia (nếu đã triển khai).
Bước 4. Thụ lý vụ án
Theo Điều 195 BLTTDS 2015:
Sau khi tiếp nhận đơn và tài liệu, Thẩm phán thông báo cho người khởi kiện nộp tiền tạm ứng án phí trong 7 ngày.
Nếu không cần nộp án phí hoặc được miễn, vụ án sẽ được thụ lý ngay sau khi đủ hồ sơ.
Sau khi nộp biên lai, Tòa án ra quyết định thụ lý và tiến hành giải quyết.
Bước 5. Giai đoạn chuẩn bị xét xử
Theo Điều 203 Bộ luật Tố tụng dân sự:
Thời gian chuẩn bị xét xử: 04 tháng, có thể gia hạn thêm 02 tháng nếu vụ việc phức tạp.
Thẩm phán có trách nhiệm xác minh chứng cứ, xác định tư cách đương sự, tổ chức phiên hòa giải, kiểm tra chứng cứ, áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời (nếu cần),...
Bước 6. Xét xử sơ thẩm
Sau khi hoàn tất chuẩn bị, Tòa án sẽ mở phiên sơ thẩm. Trong vòng 10 ngày kể từ ngày tuyên án, các bên liên quan sẽ được giao hoặc gửi bản án. Nếu không đồng ý với bản án sơ thẩm, các bên có quyền kháng cáo trong thời hạn luật định.
Có Thể Giải Quyết Tranh Chấp Đất Đai Bằng Trọng Tài Thương Mại Không?
Một điểm mới đáng chú ý trong Luật Đất đai năm 2024 là tại khoản 5 Điều 236, các tranh chấp phát sinh từ hoạt động thương mại có liên quan đến đất đai có thể được giải quyết thông qua trọng tài thương mại.
Đây là cơ chế linh hoạt, phù hợp với các tranh chấp phát sinh giữa doanh nghiệp với nhau hoặc giữa doanh nghiệp với cá nhân, tổ chức có yếu tố thương mại.
Dịch Vụ Luật Sư Giải Quyết Tranh Chấp Đất Đai Trọn Gói
Chúng tôi cung cấp dịch vụ pháp lý toàn diện với các công việc cụ thể như:
Tư vấn pháp luật và chiến lược khởi kiện phù hợp cho từng loại tranh chấp;
Thẩm định và thu thập chứng cứ;
Soạn thảo hồ sơ khởi kiện theo đúng quy định;
Tham gia tố tụng, đại diện cho khách hàng tại Tòa án;
Hỗ trợ kháng cáo, phúc thẩm, thi hành án (nếu có).
Tranh chấp đất đai là lĩnh vực pháp lý phức tạp, đòi hỏi sự hiểu biết sâu rộng về các quy định pháp luật hiện hành. Quy trình khởi kiện trải qua nhiều bước: từ hòa giải cơ sở, chuẩn bị hồ sơ, nộp đơn, đến xét xử tại Tòa án. Tùy từng loại tranh chấp sẽ có các quy định khác nhau về thẩm quyền và trình tự thủ tục. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên sâu, tận tâm và nhanh chóng, hỗ trợ khách hàng xử lý các tranh chấp đất đai một cách đúng luật, hiệu quả và an toàn. Để được tư vấn miễn phí hoặc sử dụng dịch vụ luật sư đất đai trọn gói, vui lòng liên hệ hotline 1900636387 ngay hôm nay!
>>> Xem thêm:
댓글