QUYỀN KIỆN LẠI CỦA BỊ ĐƠN KHI NGUYÊN ĐƠN SỬA ĐỔI ĐƠN KHỞI KIỆN TẠI TRỌNG TÀI

luatlongphan
Jun 4
9 min read

Trong quá trình giải quyết tranh chấp thông qua thủ tục trọng tài thương mại, việc nguyên đơn tiến hành sửa đổi hoặc bổ sung đơn khởi kiện là điều không hiếm gặp. Khi nội dung khởi kiện được thay đổi, câu hỏi đặt ra là: Bị đơn liệu có được quyền kiện lại liên quan đến những nội dung sửa đổi, bổ sung này hay không? Đồng thời, việc kiện lại phải tuân thủ những quy định nào trong luật trọng tài thương mại hiện hành? Bài viết dưới đây sẽ tập trung làm rõ các quy định pháp luật liên quan đến quyền kiện lại của bị đơn trong bối cảnh nguyên đơn sửa đổi đơn kiện, từ đó giúp các bên hiểu rõ hơn về quyền và nghĩa vụ của mình cũng như những lưu ý quan trọng trong quá trình tố tụng trọng tài.

Tổng quan về quyền kiện lại của bị đơn trong tố tụng trọng tài

Trong thủ tục trọng tài thương mại, bị đơn không chỉ là người phải đối mặt với yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn mà còn có quyền phản tố, tức là quyền khởi kiện lại nguyên đơn trong cùng một vụ tranh chấp. Quyền kiện lại này giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bị đơn, đồng thời tạo điều kiện để xử lý đồng thời các yêu cầu pháp lý phát sinh từ tranh chấp.

Theo quy định tại Luật Trọng tài thương mại 2010, đặc biệt là Điều 36, quyền kiện lại phải được thực hiện đúng về mặt hình thức, nội dung và thời hạn. Cụ thể:

Về hình thức: Đơn kiện lại phải được lập thành văn bản, thường theo mẫu do trung tâm trọng tài nơi giải quyết vụ việc ban hành. Điều này giúp đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong việc trình bày yêu cầu kiện lại.
Nội dung: Mặc dù Luật không quy định chi tiết về nội dung đơn kiện lại, song căn bản đơn kiện lại phải chứa các nội dung tương tự như đơn khởi kiện theo quy định tại Điều 30 của Luật Trọng tài thương mại, bao gồm thông tin về các bên, sự kiện, lý do kiện lại, yêu cầu và căn cứ pháp lý.
Phạm vi kiện lại: Yêu cầu kiện lại phải liên quan trực tiếp đến vụ tranh chấp đang được giải quyết, tức là phát sinh từ cùng một giao dịch hoặc sự kiện pháp lý mà đơn khởi kiện ban đầu đề cập.
Thời hạn nộp đơn kiện lại: Đơn kiện lại phải được nộp đồng thời với bản tự bảo vệ của bị đơn, trong thời hạn quy định của pháp luật, cụ thể như sau:
- Đối với tranh chấp tại trung tâm trọng tài, nếu không có thỏa thuận khác, bị đơn có 30 ngày kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện và tài liệu kèm theo để nộp bản tự bảo vệ, đồng thời có thể nộp đơn kiện lại. Trung tâm trọng tài có thể gia hạn thời hạn này nếu cần thiết.
- Đối với trọng tài vụ việc, thời hạn cũng là 30 ngày kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện, trong đó bị đơn phải gửi bản tự bảo vệ và thông tin về trọng tài viên lựa chọn.

Quyền kiện lại của bị đơn khi nguyên đơn sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện

Việc nguyên đơn sửa đổi hoặc bổ sung đơn khởi kiện đồng nghĩa với việc nội dung kiện tụng ban đầu có sự thay đổi đáng kể. Trong trường hợp này, quyền kiện lại của bị đơn liệu có bị ảnh hưởng? Luật Trọng tài thương mại 2010 cùng các quy định liên quan đã đưa ra các hướng dẫn rõ ràng về vấn đề này, tùy thuộc vào tình huống cụ thể như sau:

Trường hợp bị đơn đã nộp đơn kiện lại đối với yêu cầu khởi kiện ban đầu

Theo khoản 2 Điều 37 Luật Trọng tài thương mại 2010, trong quá trình tố tụng trọng tài, các bên có thể tiến hành sửa đổi, bổ sung đơn kiện hoặc đơn kiện lại. Do đó, nếu bị đơn đã thực hiện việc nộp đơn kiện lại đúng thủ tục, trong đó đơn kiện lại đáp ứng các yêu cầu về hình thức, nội dung, phạm vi và thời hạn, thì bị đơn hoàn toàn có quyền sửa đổi hoặc bổ sung đơn kiện lại để phản hồi với những nội dung mới phát sinh từ việc nguyên đơn sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện.

Điều này giúp cân bằng quyền lợi của các bên, đảm bảo bị đơn không bị bất ngờ hoặc thiệt thòi khi nguyên đơn thay đổi nội dung kiện tụng.

Trường hợp bị đơn chưa có đơn kiện lại đối với yêu cầu khởi kiện ban đầu

Trường hợp bị đơn không nộp đơn kiện lại ban đầu, pháp luật hiện hành không quy định cụ thể về quyền nộp đơn kiện lại sau khi nguyên đơn sửa đổi đơn khởi kiện. Các trung tâm trọng tài như VIAC, STAC cũng không có hướng dẫn rõ ràng về việc này.

Do vậy, quyết định có chấp nhận đơn kiện lại trong tình huống này thường phụ thuộc vào Hội đồng trọng tài và trung tâm trọng tài có thẩm quyền, dựa trên tính chất của vụ việc và các quy định nội bộ. Nếu đơn kiện lại không được chấp nhận, bị đơn vẫn có thể cân nhắc khởi kiện độc lập một vụ án trọng tài khác nhằm bảo vệ quyền lợi của mình.

Khi bị đơn không đồng ý với việc nguyên đơn sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện thì phải làm sao?

Trong thực tế, nguyên đơn có thể nhiều lần sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện, điều này ảnh hưởng không nhỏ đến chiến lược bảo vệ của bị đơn. Việc sửa đổi liên tục có thể khiến bị đơn không kịp chuẩn bị các tài liệu, chứng cứ, cũng như bản tự bảo vệ, bản trình bày ý kiến.

Khi bị đơn không đồng ý với nội dung sửa đổi, bổ sung của nguyên đơn, bị đơn có thể thực hiện một số bước sau:

Nộp bản tự bảo vệ phản đối các nội dung sửa đổi, bổ sung đó, đồng thời trình bày các lý do và căn cứ pháp lý để phản bác.
Nộp bản ý kiến chính thức không đồng ý với nội dung sửa đổi, bổ sung của nguyên đơn, nhằm làm rõ quan điểm của mình với Hội đồng trọng tài.
Chuẩn bị tài liệu, chứng cứ mới (nếu có) liên quan đến những nội dung được sửa đổi, bổ sung nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
Đề nghị Hội đồng trọng tài không chấp nhận việc sửa đổi, bổ sung nếu bị đơn có căn cứ cho rằng nguyên đơn lạm dụng thủ tục tố tụng để gây khó khăn, trì hoãn hoặc vượt quá phạm vi thỏa thuận trọng tài.

Hội đồng trọng tài có quyền không chấp nhận sửa đổi, bổ sung của nguyên đơn nếu xét thấy việc này không phù hợp, có dấu hiệu lạm dụng theo quy định tại khoản 2 Điều 37 Luật Trọng tài thương mại 2010.

Bị đơn cần làm gì khi nguyên đơn sửa đổi đơn khởi kiện

Sau khi Hội đồng trọng tài ban hành phán quyết trọng tài

Phán quyết trọng tài là quyết định có giá trị pháp lý chung thẩm, có hiệu lực thi hành đối với các bên. Trong trường hợp Hội đồng trọng tài đã ra phán quyết nhưng bị đơn không đồng ý với việc chấp nhận sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện của nguyên đơn, hoặc cho rằng việc chấp thuận đó bị lạm dụng, vượt quá thẩm quyền, bị đơn có quyền yêu cầu Tòa án có thẩm quyền xem xét và hủy phán quyết trọng tài.

Theo khoản 2 Điều 68 Luật Trọng tài thương mại 2010, các căn cứ để yêu cầu hủy phán quyết trọng tài bao gồm việc Hội đồng trọng tài chấp nhận nội dung sửa đổi, bổ sung sai phạm, vượt quá thẩm quyền hoặc vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng.

Thời hạn yêu cầu hủy phán quyết trọng tài là 30 ngày kể từ ngày bị đơn nhận được phán quyết trọng tài, theo khoản 1 Điều 69 Luật Trọng tài thương mại 2010. Trường hợp có sự kiện bất khả kháng, thời gian sự kiện này xảy ra sẽ không được tính vào thời hạn nêu trên.

Những thắc mắc phổ biến liên quan đến quyền kiện lại của bị đơn khi nguyên đơn sửa đơn khởi kiện

- Bị đơn có bắt buộc phải nộp đơn kiện lại không?

Không. Việc nộp đơn kiện lại là quyền của bị đơn, không phải nghĩa vụ. Bị đơn có thể chỉ nộp bản tự bảo vệ để bác bỏ các yêu cầu của nguyên đơn mà không cần kiện lại.

- Hệ quả khi nộp đơn kiện lại trễ hạn?

Nếu đơn kiện lại không được nộp đúng thời hạn cùng bản tự bảo vệ (thường là 30 ngày kể từ khi nhận đơn khởi kiện), Hội đồng trọng tài có thể từ chối thụ lý đơn kiện lại, trừ khi bị đơn có lý do chính đáng và được chấp nhận.

- Việc nguyên đơn sửa đổi đơn kiện có làm phát sinh quyền kiện lại mới hay gia hạn thời hạn kiện lại không?

Luật Trọng tài thương mại không quy định việc sửa đổi đơn khởi kiện của nguyên đơn sẽ tự động tạo ra quyền kiện lại mới hoặc gia hạn thời hạn kiện lại. Tuy nhiên, Hội đồng trọng tài có thể xem xét cho phép nếu thấy phù hợp nhằm bảo vệ quyền tự vệ của bị đơn.

- Bị đơn có được sửa đổi đơn kiện lại khi nguyên đơn sửa đổi đơn khởi kiện không?

Có. Bị đơn có quyền sửa đổi, bổ sung đơn kiện lại trong quá trình tố tụng để phản ứng với các thay đổi của nguyên đơn, miễn là không lạm dụng thủ tục.

- Hội đồng trọng tài dựa trên cơ sở nào để từ chối sửa đổi đơn khởi kiện của nguyên đơn?

Dựa trên căn cứ khoản 2 Điều 37 Luật Trọng tài thương mại, nếu Hội đồng trọng tài nhận thấy sửa đổi bị lạm dụng nhằm gây khó khăn, trì hoãn hoặc vượt quá phạm vi thỏa thuận trọng tài.

- Yêu cầu kiện lại của bị đơn phải có mối liên hệ thế nào với yêu cầu khởi kiện ban đầu?

Phải có liên hệ trực tiếp, mật thiết, phát sinh từ cùng giao dịch hoặc sự kiện pháp lý với đơn khởi kiện ban đầu.

- Nếu đơn kiện lại không được chấp nhận thì bị đơn có thể làm gì?

Bị đơn có thể khởi kiện riêng hoặc đưa ra các biện pháp pháp lý khác phù hợp.

Về quy tắc tố tụng và thỏa thuận trọng tài liên quan quyền kiện lại

Các trung tâm trọng tài có thể ban hành quy tắc tố tụng chi tiết hơn về quyền kiện lại, trình tự, thủ tục nộp đơn kiện lại và sửa đổi đơn kiện. Tuy nhiên, các quy tắc này không được trái với Luật Trọng tài thương mại.

Trong trường hợp thỏa thuận trọng tài có điều khoản hạn chế hoặc loại trừ quyền kiện lại của bị đơn, điều khoản đó sẽ được đánh giá dựa trên nguyên tắc tự do thỏa thuận, không vi phạm luật hoặc đạo đức xã hội, và không làm mất quyền tự vệ chính đáng của bị đơn.

Luật sư Long Phan PMT – Hỗ trợ pháp lý về quyền kiện lại trong tố tụng trọng tài

Luật Long Phan PMT cam kết đồng hành cùng Quý khách hàng trong mọi khía cạnh pháp lý liên quan đến quyền kiện lại của bị đơn khi nguyên đơn sửa đổi đơn khởi kiện. Dịch vụ bao gồm:

Đánh giá tính hợp pháp và hiệu lực của thỏa thuận trọng tài.
Tư vấn chi tiết về điều kiện, nội dung đơn kiện lại.
Hướng dẫn soạn thảo và nộp đơn kiện lại đúng quy định.
Đại diện khách hàng trong tố tụng trọng tài: tham gia phiên họp, trình bày ý kiến, thu thập chứng cứ, tranh tụng.
Tư vấn và hỗ trợ các thủ tục sửa đổi, bổ sung đơn kiện lại.

Qua những phân tích trên, có thể thấy rằng quyền kiện lại của bị đơn trong trường hợp nguyên đơn sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện tại trọng tài là một quyền tố tụng quan trọng, được luật pháp bảo vệ và quy định rõ ràng về trình tự, điều kiện thực hiện. Việc hiểu rõ và vận dụng đúng quyền này không chỉ giúp bị đơn bảo vệ quyền lợi hợp pháp mà còn góp phần tạo nên quá trình giải quyết tranh chấp trọng tài minh bạch, công bằng và hiệu quả. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Để nhận được sự hỗ trợ kịp thời và tư vấn miễn phí, Quý khách vui lòng liên hệ ngay hotline 1900636387.

Nguồn: Bị đơn kiện lại khi nguyên đơn sửa đơn kiện tại trọng tài

>>> Xem thêm: