QUY TRÌNH YÊU CẦU GIÁM ĐỊNH LẠI TRONG VỤ ÁN HÌNH SỰ THEO QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH

luatlongphan
Nov 10
6 min read

Thủ tục yêu cầu giám định lại trong vụ án hình sự là một bước tố tụng đặc biệt được thực hiện khi có dấu hiệu cho thấy kết luận giám định ban đầu chưa chính xác hoặc không khách quan. Kết quả giám định đóng vai trò quan trọng trong việc xác định yếu tố buộc tội, trách nhiệm hình sự và dân sự của các bên liên quan. Tuy nhiên, trong thực tiễn, có những trường hợp kết quả giám định đầu tiên còn sai sót hoặc vi phạm trình tự thủ tục, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia tố tụng. Do đó, Bộ luật Tố tụng Hình sự cho phép thực hiện giám định lại khi có căn cứ cụ thể, nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình xét xử.

Thủ tục giám định lại trong vụ án hình sự

Chủ thể và căn cứ để đề nghị giám định lại

Người có quyền yêu cầu giám định lại gồm:

Người tham gia tố tụng: Bị can, bị cáo, người bị hại hoặc người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có thể gửi yêu cầu giám định lại đến cơ quan tiến hành tố tụng.
Cơ quan tiến hành tố tụng: Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát hoặc Tòa án có thể tự mình ra quyết định trưng cầu giám định lại hoặc chấp nhận đề nghị của người tham gia tố tụng.

Căn cứ để đề nghị giám định lại:

Có dấu hiệu cho thấy kết luận giám định ban đầu không chính xác, chưa phản ánh đúng bản chất sự việc.
Trong một số trường hợp đặc biệt, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao hoặc Chánh án Tòa án nhân dân tối cao có quyền ra quyết định giám định lại sau khi đã có kết luận từ Hội đồng giám định.

Cơ sở pháp lý:

Điều 212, 221 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.
Điều 29 Luật Giám định tư pháp 2012.

Thời điểm thực hiện yêu cầu giám định lại

Hiện nay, pháp luật không quy định cụ thể thời hạn đề nghị giám định lại. Do đó, trong suốt quá trình điều tra, truy tố hoặc xét xử, nếu người tham gia tố tụng phát hiện có căn cứ cho rằng kết luận giám định không chính xác thì có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng xem xét lại. Cơ quan tiến hành tố tụng khi nhận thấy kết quả giám định có sai sót cũng có thể chủ động trưng cầu giám định lại để đảm bảo khách quan.Việc thực hiện sớm giúp bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của các bên, đồng thời giúp vụ án được giải quyết minh bạch và đúng quy định.

Thủ tục và hồ sơ đề nghị giám định lại

Hồ sơ yêu cầu giám định lại gồm:

Đơn đề nghị giám định lại nêu rõ lý do và yêu cầu cụ thể.
Bản sao kết luận giám định trước đó.
Tài liệu chứng minh mâu thuẫn hoặc sai sót trong kết quả giám định lần đầu.
Giấy tờ chứng minh tư cách tố tụng của người yêu cầu (CMND, giấy ủy quyền, quyết định khởi tố…).
Tài liệu liên quan khác có thể làm rõ nội dung cần giám định.

Thẩm quyền xem xét và ra quyết định:

Tùy giai đoạn tố tụng, thẩm quyền thuộc Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, hoặc Tòa án.
Người thực hiện giám định lại phải không trùng với giám định viên đã thực hiện lần đầu.
Nếu phải tiến hành giám định lại lần hai, việc này sẽ do Hội đồng giám định đảm nhiệm.

Trình tự giải quyết yêu cầu giám định lại:

Bước 1: Cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận và xem xét hồ sơ đề nghị.

Bước 2: Ra quyết định:

Nếu chấp nhận: Ban hành quyết định trưng cầu giám định lại và gửi cho tổ chức giám định.
Nếu từ chối: Thông báo bằng văn bản, nêu rõ lý do không chấp thuận yêu cầu.

Cơ sở pháp lý: Khoản 2 Điều 211 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.

Tổ chức thực hiện và thời hạn trả kết quả giám định lại

Cơ quan thực hiện: Tổ chức giám định được chỉ định sẽ bố trí giám định viên khác hoặc thành lập Hội đồng giám định để thực hiện việc giám định lại.
Thời hạn thực hiện: Phụ thuộc vào nội dung, mức độ phức tạp của đối tượng giám định. Cơ quan trưng cầu có thể ấn định thời gian cụ thể, đồng thời có thể thỏa thuận với tổ chức giám định nhưng phải tuân thủ giới hạn thời gian theo Điều 208 BLTTHS.

Thẩm quyền ra quyết định trưng cầu giám định lại

Giá trị pháp lý của kết luận giám định lại

Kết luận giám định lại có giá trị chứng cứ tương đương với kết luận lần đầu. Trường hợp hai kết quả mâu thuẫn, cơ quan có thẩm quyền sẽ yêu cầu thực hiện giám định lại lần thứ hai để xác minh sự thật.Điều này giúp bảo đảm tính khách quan, tránh oan sai và tạo cơ sở vững chắc cho việc xét xử.

Cơ sở pháp lý: Điều 211 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.

Giám định lại lần thứ hai – Khi nào được áp dụng

Nếu sau khi có kết quả giám định lại mà vẫn tồn tại sự khác biệt so với kết luận đầu tiên, các bên liên quan có thể đề nghị thực hiện giám định lại lần hai. Thẩm quyền quyết định việc này thuộc về cơ quan đang tiến hành tố tụng đã trưng cầu giám định trước đó. Bị can, bị hại, hoặc người tham gia tố tụng khác có quyền gửi yêu cầu kèm căn cứ chứng minh sự khác nhau giữa hai kết luận.

Một số vấn đề thường gặp trong quá trình yêu cầu giám định lại

Trường hợp cơ quan không chấp nhận yêu cầu giám định lại thì làm sao?

Người yêu cầu có thể khiếu nại lên thủ trưởng cơ quan đang giải quyết vụ án. Cơ quan có thẩm quyền phải xem xét và trả lời theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự.

Người bị tạm giam có thể tự đề nghị không?

Người bị tạm giam có quyền trực tiếp gửi đơn yêu cầu giám định lại. Tuy nhiên, để tăng tính thuyết phục, họ có thể nhờ luật sư bào chữa hỗ trợ soạn thảo đơn và thu thập tài liệu liên quan.

Nếu giám định viên cũ tiếp tục tham gia giám định lại thì kết quả giám định thế nào?

Kết quả có thể bị xem là không hợp lệ vì vi phạm nguyên tắc khách quan theo Điều 211 BLTTHS và Điều 46 Luật Giám định tư pháp 2012.

Có thể yêu cầu giám định lại ở giai đoạn phúc thẩm không?

Câu trả lời là có. Tòa án phúc thẩm sẽ xem xét yêu cầu này nếu có căn cứ chứng minh kết luận giám định cũ chưa chính xác hoặc ảnh hưởng đến bản án.

Dịch vụ tư vấn của Long Phan PMT về giám định lại trong vụ án hình sự

Long Phan PMT hỗ trợ khách hàng trong các vấn đề:

Phân tích trường hợp cần giám định hoặc giám định lại;
Soạn thảo và hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ yêu cầu;
Tư vấn thời điểm thích hợp để đề nghị giám định;
Đánh giá giá trị pháp lý của kết luận giám định ban đầu;
Đại diện khách hàng trong quá trình giải quyết tố tụng;
Hỗ trợ khiếu nại hoặc đề xuất giám định lại lần hai;
Tư vấn thủ tục kháng cáo, giám đốc thẩm hoặc tái thẩm khi có căn cứ sai phạm trong kết quả giám định.

Thủ tục yêu cầu giám định lại trong vụ án hình sự là cơ chế pháp lý quan trọng nhằm đảm bảo kết quả điều tra, truy tố và xét xử được khách quan, đúng pháp luật. Việc nắm rõ quy trình, hồ sơ và quyền hạn của các bên giúp người tham gia tố tụng bảo vệ tối đa quyền lợi của mình. Long Phan PMT cam kết mang đến dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, hỗ trợ Quý khách hàng xử lý các vấn đề pháp lý một cách đúng quy định và thuận lợi nhất. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ trực tiếp.

Nguồn: Thủ tục đề nghị giám định lại trong vụ án hình sự

>>> Xem thêm: