QUY TRÌNH YÊU CẦU BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI TRONG QUÁ TRÌNH GIẢI QUYẾT VỤ ÁN HÌNH SỰ
- luatlongphan
- Oct 25
- 5 min read
Trong tố tụng hình sự, bên cạnh việc xem xét trách nhiệm hình sự của người phạm tội, vấn đề bồi thường thiệt hại cho người bị hại cũng là một nội dung quan trọng nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Thủ tục yêu cầu bồi thường trong vụ án hình sự là quy trình pháp lý cho phép người bị thiệt hại yêu cầu Tòa án xem xét và buộc bị cáo phải bồi thường những tổn thất do hành vi phạm tội gây ra. Các khoản bồi thường này có thể bao gồm thiệt hại về tài sản, sức khỏe, tính mạng, danh dự hoặc tổn thất tinh thần. Việc thực hiện đúng thủ tục không chỉ giúp người bị hại được bảo vệ quyền lợi chính đáng mà còn góp phần bảo đảm công bằng trong quá trình xét xử.
Trình tự thực hiện yêu cầu bồi thường trong vụ án hình sự
Khi vụ án hình sự được khởi tố, ngoài trách nhiệm hình sự của bị cáo, việc xem xét nghĩa vụ bồi thường dân sự cũng là nội dung cần thiết. Người bị hại có quyền yêu cầu Tòa án buộc bị cáo bồi thường thiệt hại, tuy nhiên yêu cầu này phải được thực hiện theo đúng quy định pháp luật.Để quá trình yêu cầu bồi thường đạt hiệu quả, người bị thiệt hại cần tiến hành hai bước cơ bản:
Chuẩn bị hồ sơ và chứng cứ chứng minh thiệt hại.
Nộp đơn yêu cầu bồi thường đến cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền tại giai đoạn tương ứng của vụ án (điều tra, truy tố, xét xử).
Chuẩn bị hồ sơ, chứng cứ chứng minh thiệt hại
Cơ quan tiến hành tố tụng và Tòa án chỉ xem xét yêu cầu bồi thường khi người bị thiệt hại cung cấp đủ tài liệu, chứng cứ hợp pháp chứng minh thiệt hại thực tế. Người yêu cầu cần chuẩn bị các giấy tờ phù hợp với từng loại thiệt hại:
Thiệt hại về tài sản: Hóa đơn, chứng từ mua bán, biên bản giám định thiệt hại, giấy định giá tài sản, chứng từ sửa chữa, thay thế…
Thiệt hại về sức khỏe, tính mạng, danh dự hoặc uy tín: Hồ sơ y tế, giấy xác nhận của bệnh viện, hóa đơn điều trị, chi phí thuốc men, hợp đồng lao động, bảng lương, chi phí đi lại và chăm sóc…
Trong mọi trường hợp, người bị thiệt hại phải chứng minh mối quan hệ nhân quả giữa hành vi phạm tội của bị cáo và thiệt hại phát sinh.
Nộp đơn yêu cầu và chứng cứ đến cơ quan có thẩm quyền
Yêu cầu bồi thường là một yêu cầu dân sự trong vụ án hình sự, do đó Tòa án chỉ xem xét khi có yêu cầu chính thức từ người bị hại hoặc người đại diện hợp pháp. Đơn yêu cầu cần nêu rõ:
Các khoản bồi thường cụ thể.
Mức bồi thường mong muốn.
Tài liệu chứng minh thiệt hại.
Người bị thiệt hại có thể nộp đơn đến các cơ quan tùy theo giai đoạn tố tụng:
Giai đoạn điều tra: Cơ quan Cảnh sát điều tra – Công an.
Giai đoạn truy tố: Viện Kiểm sát nhân dân.
Giai đoạn xét xử: Tòa án nhân dân. Tòa án sẽ căn cứ vào chứng cứ và quy định pháp luật để xem xét, quyết định mức bồi thường phù hợp.
Những phương thức khác để yêu cầu bồi thường
Ngoài việc yêu cầu bồi thường trong quá trình giải quyết vụ án hình sự, pháp luật còn cho phép người bị thiệt hại tách yêu cầu dân sự hoặc yêu cầu thi hành án sau khi bản án hình sự có hiệu lực.
Tách yêu cầu dân sự để giải quyết riêng: Theo Điều 30 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, nếu việc xác minh thiệt hại chưa đầy đủ và không ảnh hưởng đến việc xử lý hình sự, Tòa án có thể tách yêu cầu bồi thường để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự riêng biệt.
Yêu cầu thi hành phần dân sự của bản án hình sự: Căn cứ Điều 1 Luật Thi hành án dân sự 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2014), phần dân sự trong bản án hình sự được thi hành theo thủ tục thi hành án dân sự. Người được bồi thường có quyền yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự tổ chức thi hành nếu bị cáo không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ trong thời hạn 10 ngày kể từ khi nhận được quyết định thi hành án theo Điều 45 LTHADS.
Một số vấn đề thường gặp trong yêu cầu bồi thường
Khi nào nên yêu cầu bồi thường trong vụ án hình sự?
Người bị hại nên yêu cầu khi chứng cứ đã rõ, hành vi gây thiệt hại được xác định, nhằm rút ngắn thời gian và chi phí tố tụng.
Có được yêu cầu bồi thường tổn thất tinh thần không?
Theo Bộ luật Dân sự 2015, người bị xâm hại sức khỏe, danh dự, nhân phẩm có quyền yêu cầu bồi thường tổn thất tinh thần tương ứng.
Nếu bị cáo không có tài sản thì sao?
Tòa án vẫn tuyên bồi thường, nhưng việc thi hành phụ thuộc vào khả năng tài chính của bị cáo. Người được bồi thường có thể yêu cầu kê biên hoặc phong tỏa tài sản nếu phát hiện bị cáo có điều kiện thi hành.
Hai bên đã tự thỏa thuận bồi thường có cần Tòa án giải quyết không?
Nếu thỏa thuận hợp pháp, các bên có thể đề nghị Tòa án công nhận hoặc rút yêu cầu. Trong nhiều trường hợp, Tòa án vẫn ghi nhận thỏa thuận này làm căn cứ giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo.
Có cần giám định thiệt hại không?
Không bắt buộc, nhưng trong các vụ việc có tranh chấp về mức độ thiệt hại, việc giám định là căn cứ quan trọng để Tòa án xác định mức bồi thường hợp lý.
Dịch vụ hỗ trợ pháp lý từ Long Phan PMT
Long Phan PMT cung cấp các dịch vụ pháp lý chuyên sâu, bao gồm:
Tư vấn quyền yêu cầu bồi thường dân sự trong vụ án hình sự.
Hướng dẫn xác định các khoản thiệt hại hợp lệ và mức bồi thường phù hợp.
Tư vấn nghĩa vụ chịu án phí, thu thập và giao nộp chứng cứ.
Đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người bị hại trước Tòa án.
Việc nắm rõ quy trình yêu cầu bồi thường thiệt hại trong vụ án hình sự giúp người bị hại chủ động bảo vệ quyền lợi hợp pháp và bảo đảm phán quyết được thực thi hiệu quả. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, hỗ trợ Quý khách hàng giải quyết mọi vướng mắc pháp lý đúng quy định và thuận lợi nhất. Liên hệ hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí và kịp thời.
>>> Xem thêm:
Comments