MỨC PHẠT ÁP DỤNG ĐỐI VỚI NGƯỜI PHẠM TỘI CHƯA ĐẠT LÀ BAO LÂU?

luatlongphan
1 day ago
10 min read

Trong Bộ luật Hình sự của Việt Nam, mức phạt dành cho người thực hiện hành vi phạm tội chưa đạt được quy định rất rõ ràng với những tiêu chí cụ thể. Khi tiến hành xét xử các vụ án hình sự liên quan đến hành vi phạm tội chưa đạt, Tòa án phải căn cứ vào nhiều yếu tố khác nhau để đưa ra quyết định về mức hình phạt phù hợp nhất với từng trường hợp cụ thể. Việc đánh giá đúng đắn bản chất hành vi phạm tội chưa đạt không chỉ có vai trò quan trọng trong việc bảo đảm công lý mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến việc áp dụng hình phạt dành cho người phạm tội.

Người phạm tội chưa đạt có thể bị xử phạt như thế nào?

Nguyên tắc cơ bản trong việc quyết định hình phạt đối với người phạm tội chưa đạt

Quá trình quyết định hình phạt cho đối tượng phạm tội chưa đạt phải tuân thủ các nguyên tắc đã được quy định trong Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, đặc biệt là Điều 57. Theo quy định:

Phạm tội chưa đạt là hành vi cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thể thực hiện trọn vẹn do có những nguyên nhân khách quan ngoài ý muốn của người phạm tội. Người thực hiện hành vi phạm tội chưa đạt vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chưa đạt theo Điều 15 Bộ luật Hình sự.
Khi xác định hình phạt, Tòa án phải xem xét kỹ lưỡng giai đoạn mà hành vi phạm tội đã dừng lại, nguyên nhân khiến tội phạm không được hoàn tất, cũng như mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội đã thực hiện. Việc này nhằm bảo đảm sự công bằng và sự tương xứng giữa mức độ vi phạm và hình phạt được áp dụng.
Căn cứ theo khoản 1 Điều 57 Bộ luật Hình sự, đối với các hành vi chuẩn bị phạm tội và phạm tội chưa đạt, hình phạt được áp dụng theo quy định tại các điều luật tương ứng trong Bộ luật, căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi, mức độ thực hiện ý định phạm tội và các tình tiết khác khiến cho tội phạm không hoàn thành.

Các yếu tố ảnh hưởng đến việc xác định mức hình phạt dành cho người phạm tội chưa đạt

Trong việc xem xét và đưa ra quyết định về hình phạt đối với người phạm tội chưa đạt, Hội đồng xét xử phải cân nhắc toàn diện các yếu tố bao gồm mức độ lỗi, tính chất hành vi, cùng với các tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự để đảm bảo hình phạt phù hợp nhất. Các yếu tố đó cụ thể gồm:

Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự: Những tình tiết giúp giảm nhẹ mức độ chịu trách nhiệm pháp lý của người phạm tội.
Tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự: Những yếu tố làm tăng mức độ nghiêm trọng và mức phạt áp dụng.
Tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội dự định: Đây là yếu tố trọng yếu quyết định mức độ nghiêm khắc của hình phạt.
Tình tiết về nhân thân của người phạm tội: Lý lịch, tiền án tiền sự, các yếu tố cá nhân khác có thể ảnh hưởng đến mức phạt.

Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

Theo Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015, có tổng cộng 22 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, trong đó một số tình tiết điển hình như:

Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc có hành động khắc phục hậu quả.
Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng.
Người phạm tội phạm lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng.
Người phạm tội tự thú và thành khẩn khai báo, thể hiện sự ăn năn hối cải.

Ngoài ra, khoản 2 Điều 51 cũng cho phép Tòa án xem xét đầu thú hoặc tình tiết khác như một cơ sở giảm nhẹ nếu được ghi rõ lý do trong bản án. Trường hợp bị cáo có ít nhất hai tình tiết giảm nhẹ theo khoản 1, Tòa án có thể quyết định áp dụng mức hình phạt thấp hơn mức thấp nhất trong khung hình phạt, nhưng vẫn nằm trong phạm vi khung hình phạt liền kề nhẹ hơn theo quy định tại khoản 1 Điều 54 BLHS.

Như vậy, tình tiết giảm nhẹ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người phạm tội có cơ hội giảm bớt mức hình phạt mà họ phải chịu.

Tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự

Ngược lại, khi xác định mức hình phạt, Tòa án cũng phải xem xét các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự quy định tại Điều 52 BLHS, bao gồm nhưng không giới hạn:

Phạm tội có tổ chức hoặc tính chất chuyên nghiệp.
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để thực hiện hành vi phạm tội.
Phạm tội với động cơ đê hèn hoặc có tính chất côn đồ.
Cố tình thực hiện tội phạm đến cùng.
Tái phạm hoặc phạm tội nhiều lần.
Phạm tội đối với các đối tượng đặc biệt như người dưới 16 tuổi, phụ nữ mang thai hoặc người cao tuổi.
Lợi dụng các hoàn cảnh đặc biệt như chiến tranh, thiên tai để phạm tội.
Sử dụng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt hoặc hung ác để thực hiện tội phạm.
Xúi giục người dưới 18 tuổi phạm tội.

Khi người phạm tội chưa đạt có các tình tiết tăng nặng này, mức hình phạt sẽ nghiêm khắc hơn so với trường hợp không có các yếu tố đó, mặc dù tội phạm chưa được thực hiện đến cùng.

Tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội dự định

Đây là yếu tố then chốt để xác định mức độ nghiêm trọng của hình phạt. Tòa án sẽ căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội đã thực hiện để đánh giá:

Mục đích, động cơ phạm tội, lỗi của người phạm tội.
Phương tiện và thủ đoạn phạm tội.
Thời gian, địa điểm phạm tội.
Đối tượng xâm hại và hậu quả có thể xảy ra nếu tội phạm được thực hiện đến cùng.

Ví dụ, nếu có người dự định trộm tài sản có giá trị lớn nhưng chưa đạt, mức hình phạt sẽ nghiêm khắc hơn so với người chỉ dự định trộm tài sản có giá trị nhỏ.

Nếu hành vi phạm tội có sự tham gia của đồng phạm, vai trò của từng người cũng được xem xét, người cầm đầu thường phải chịu mức phạt nặng hơn người giúp sức hoặc đồng phạm có vai trò thấp hơn.

Tình tiết về nhân thân của người phạm tội

Theo quy định tại Điều 50 Bộ luật Hình sự, khi quyết định mức phạt, Tòa án cần xem xét nhân thân của bị cáo, bao gồm:

Tiền án, tiền sự.
Tình trạng công việc, hoàn cảnh gia đình.
Ý thức, thái độ và các tình tiết cá nhân khác.

Nhân thân tốt như chưa từng có tiền án tiền sự, có công việc ổn định và hoàn cảnh khó khăn sẽ là điểm cộng giúp giảm nhẹ hình phạt. Ngược lại, người phạm tội có tiền án tiền sự hoặc đã từng bị xử phạt sẽ đối mặt với mức hình phạt nghiêm khắc hơn.

Các yếu tố ảnh hưởng khi xác định khung hình phạt

Thời điểm quyết định và hiệu lực của mức hình phạt dành cho người phạm tội chưa đạt

Mức hình phạt dành cho người phạm tội chưa đạt chỉ được xác định chính thức sau khi phiên tòa xét xử kết thúc và bản án có hiệu lực pháp luật. Bản án có hiệu lực khi hết thời gian kháng cáo hoặc kháng nghị mà không có ai thực hiện quyền này, hoặc khi Tòa án cấp phúc thẩm quyết định giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Trong trường hợp bị cáo không đồng ý với bản án sơ thẩm, họ có quyền kháng cáo trong vòng 15 ngày kể từ ngày tuyên án. Nếu bị cáo vắng mặt tại phiên tòa, thời hạn kháng cáo tính từ ngày nhận được bản án hoặc ngày bản án được niêm yết.

Tòa án cấp phúc thẩm có thể giữ nguyên, sửa đổi bản án sơ thẩm hoặc trả hồ sơ điều tra bổ sung. Nếu thấy mức hình phạt sơ thẩm quá nghiêm khắc so với tính chất hành vi và nhân thân của bị cáo, Tòa án có thể giảm nhẹ hình phạt khi xét xử phúc thẩm.

Phân biệt phạm tội chưa đạt và tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội

Khái niệm phạm tội chưa đạt

Theo Điều 15 Bộ luật Hình sự 2015, phạm tội chưa đạt là hành vi cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thể thực hiện trọn vẹn do những nguyên nhân khách quan ngoài ý muốn của người phạm tội.

Đặc điểm của phạm tội chưa đạt bao gồm:

Người phạm tội đã bắt đầu thực hiện hành vi với lỗi cố ý trực tiếp.
Việc không hoàn thành tội phạm là do những nguyên nhân khách quan, không phải do ý chí chủ quan.

Ví dụ minh họa: A có ý định giết B, đã chuẩn bị hung khí và tấn công B, nhưng do B kịp phản ứng và có người chứng kiến khiến A phải bỏ chạy. Trong trường hợp này, A phạm tội giết người chưa đạt.

Phạm tội chưa đạt có thể xảy ra ở các giai đoạn khác nhau:

Chưa hoàn thành hành vi hoặc chưa gây ra hậu quả.
Hoàn thành hành vi nhưng hậu quả không xảy ra do nguyên nhân ngoài ý muốn.

Khái niệm tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội

Theo Điều 16 Bộ luật Hình sự 2015, tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội là việc người phạm tội tự nguyện từ bỏ việc thực hiện tội phạm mà không có yếu tố khách quan nào ngăn cản.

Sự khác biệt chính giữa phạm tội chưa đạt và tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội nằm ở:

Nguyên nhân không hoàn thành tội phạm:
- Phạm tội chưa đạt do nguyên nhân khách quan, ngoài ý muốn.
- Tự ý nửa chừng chấm dứt do chủ quan từ bỏ ý định phạm tội.
Yếu tố lỗi:
- Phạm tội chưa đạt vẫn mong muốn thực hiện tội phạm đến cùng.
- Tự ý nửa chừng chấm dứt thể hiện thái độ ăn năn, hối cải.

Người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội có thể được miễn trách nhiệm hình sự nếu có đủ các điều kiện theo Điều 16 BLHS, còn người phạm tội chưa đạt vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chưa đạt.

Dịch vụ pháp lý chuyên sâu của Long Phan PMT trong việc bào chữa cho người phạm tội chưa đạt

Với kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực hình sự, đội ngũ Luật sư tại Công ty Luật Long Phan PMT luôn sẵn sàng đồng hành và hỗ trợ người phạm tội chưa đạt trong quá trình giải quyết vụ án hình sự một cách toàn diện, tận tâm và đúng quy định pháp luật. Các dịch vụ tiêu biểu bao gồm:

Tư vấn chiến lược bào chữa tối ưu: Luật sư sẽ phân tích toàn diện vụ việc, đánh giá bản chất hành vi vi phạm để xác định rõ đây là trường hợp phạm tội chưa đạt hay thuộc trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự như tự ý nửa chừng chấm dứt hành vi phạm tội.
Phân tích chứng cứ, tài liệu liên quan: Chúng tôi sẽ rà soát kỹ lưỡng hồ sơ vụ án, từ đó đưa ra đánh giá pháp lý nhằm xây dựng lập luận bào chữa hiệu quả và bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp cho bị can, bị cáo.
Thu thập và trình bày tình tiết giảm nhẹ: Luật sư hỗ trợ thu thập tài liệu, bằng chứng chứng minh nhân thân tốt, hành vi thành khẩn khai báo, tự nguyện khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại... để làm căn cứ xin giảm nhẹ hình phạt.
Tham gia tố tụng đầy đủ trong các giai đoạn tố tụng hình sự: Từ giai đoạn điều tra, truy tố đến xét xử sơ thẩm và phúc thẩm, Luật sư sẽ trực tiếp tham gia các buổi hỏi cung, lấy lời khai để đảm bảo bị can được thực hiện đầy đủ quyền bào chữa theo quy định.
Soạn thảo hồ sơ pháp lý cần thiết: Bao gồm đơn xin thay đổi biện pháp ngăn chặn, đơn đề nghị áp dụng tình tiết giảm nhẹ, đơn kháng cáo hoặc kiến nghị pháp lý liên quan.
Đại diện tại phiên tòa: Luật sư sẽ tham gia trực tiếp tại phiên xét xử, bảo vệ quan điểm pháp lý, đối đáp với Viện kiểm sát và Hội đồng xét xử nhằm bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của thân chủ.

Luật sư bào chữa cho người phạm tội chưa đạt

Tóm lại, hành vi phạm tội chưa đạt là trường hợp đặc biệt trong lĩnh vực hình sự và được pháp luật Việt Nam quy định rõ tại Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Việc xác định chính xác bản chất hành vi chưa hoàn thành, phân biệt rõ với trường hợp tự ý từ bỏ ý định phạm tội có vai trò then chốt trong việc định tội và quyết định hình phạt phù hợp. Long Phan PMT cam kết mang đến cho Quý khách hàng dịch vụ tư vấn và đại diện pháp lý hình sự chuyên nghiệp – tận tâm – hiệu quả. Chúng tôi đồng hành với Quý khách hàng trong suốt quá trình tố tụng để đảm bảo quyền lợi được bảo vệ một cách tối đa và đúng pháp luật. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua số hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ pháp lý kịp thời bởi đội ngũ Luật sư giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực hình sự.

Nguồn: Mức phạt cho người phạm tội chưa đạt là bao lâu?

>>> Xem thêm: