HƯỚNG DẪN XỬ LÝ KHI NGƯỜI MƯỢN KHÔNG TRẢ LẠI ĐẤT ĐÚNG HẸN
- luatlongphan
- Oct 10
- 5 min read
Tình trạng người cho mượn đất gặp khó khăn khi muốn thu hồi lại tài sản đã cho mượn là một hiện tượng không còn hiếm trong thực tế. Đặc biệt, các trường hợp cho mượn đất thông qua mối quan hệ cá nhân, không có văn bản ràng buộc cụ thể, thường tiềm ẩn nguy cơ tranh chấp kéo dài. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách xử lý khi người mượn đất không tự nguyện trả lại, giúp người có quyền sử dụng đất bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình một cách hiệu quả.
Các bước xử lý khi người mượn không hoàn trả đất
Giải quyết thông qua hòa giải tại địa phương
Hòa giải tại UBND cấp xã/phường nơi có đất là phương án đầu tiên được pháp luật khuyến khích nhằm giúp các bên tự giải quyết mâu thuẫn trong không khí thiện chí. Để thực hiện hòa giải, người cho mượn cần:
Soạn đơn yêu cầu UBND cấp xã/phường hỗ trợ giải quyết.
Nộp kèm theo các chứng từ chứng minh quyền sử dụng đất và bằng chứng liên quan đến việc cho mượn đất (nếu có).
Dù không bắt buộc đối với các tranh chấp liên quan đến giao dịch dân sự như mượn đất, nhưng việc hòa giải vẫn nên được tiến hành để tạo tiền đề thuận lợi khi vụ việc được đưa ra Tòa án.
Khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền
Nếu hòa giải không mang lại kết quả hoặc một trong hai bên từ chối tham gia, người cho mượn có quyền nộp đơn khởi kiện ra Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất đang tranh chấp.
Căn cứ thẩm quyền: Theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 (Điều 26, 35 và điểm c khoản 1 Điều 39), Tòa án nơi có bất động sản là cơ quan có thẩm quyền giải quyết.
Hồ sơ cần chuẩn bị gồm:
Đơn khởi kiện theo mẫu quy định;
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc giấy tờ tương đương;
Chứng cứ về việc cho mượn đất (giấy viết tay, tin nhắn, nhân chứng...);
Biên bản hòa giải tại địa phương (nếu có);
Giấy tờ cá nhân của người khởi kiện;
Các tài liệu, chứng cứ bổ sung khác.
Trình tự thụ lý: Sau khi nộp hồ sơ, Tòa án sẽ xem xét trong vòng 8 ngày làm việc và ra quyết định như: yêu cầu bổ sung hồ sơ, chuyển vụ việc đến Tòa án khác có thẩm quyền, hoặc thông báo nộp tạm ứng án phí...
Thời hạn giải quyết vụ kiện đòi lại đất
Việc xử lý tranh chấp đòi đất thường kéo dài từ 5 đến 8 tháng đối với giai đoạn sơ thẩm:
Thời gian chuẩn bị xét xử: 4 tháng, có thể gia hạn tối đa thêm 2 tháng;
Thời gian mở phiên tòa: trong vòng 1 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử (có thể gia hạn thêm 1 tháng nếu cần thiết).
Nếu có kháng cáo, quá trình xét xử phúc thẩm sẽ mất thêm khoảng 2–3 tháng.
Các căn cứ pháp lý để Tòa án xem xét yêu cầu đòi đất
Khi thụ lý vụ án, Tòa án sẽ dựa trên nhiều yếu tố pháp lý và thực tế để ra quyết định. Những yếu tố chính bao gồm:
Giao dịch mượn đất có hợp lệ không?
Tòa án sẽ đánh giá:
Hình thức: có văn bản hay chỉ thỏa thuận miệng.
Nội dung: có rõ thời hạn, mục đích sử dụng, nghĩa vụ trả lại… và có phù hợp với quy định tại Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015 không.
Người khởi kiện có quyền sử dụng đất hợp pháp?
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là bằng chứng quan trọng nhất.
Nếu đất chưa được cấp sổ, Tòa án sẽ xem xét các tài liệu như hồ sơ kê khai, quyết định giao đất, hoặc bằng chứng sử dụng đất lâu dài, ổn định.
Quá trình bên mượn sử dụng đất ra sao?
Bên mượn sử dụng đất từ thời điểm nào, có đúng mục đích không?
Có tài sản phát sinh trên đất không? Có dấu hiệu cố tình chiếm giữ đất?
Tình trạng hiện tại của đất
Tòa án có thể tiến hành:
Xem xét tại chỗ;
Đo đạc, định giá;
Giám định tài sản gắn liền với đất.
Những thông tin này sẽ giúp làm rõ trách nhiệm bồi thường (nếu có) và đưa ra hướng giải quyết cụ thể.
Những thắc mắc thường gặp về tranh chấp cho mượn đất
Có thể đòi lại đất đã cho mượn không?
Có. Theo Điều 499 Bộ luật Dân sự 2015, người cho mượn có quyền đòi lại đất trong các trường hợp:
Hết thời hạn mượn;
Không thỏa thuận thời hạn nhưng bên mượn đã đạt được mục đích sử dụng;
Cần lấy lại đất vì lý do cấp bách;
Người mượn sử dụng sai mục đích hoặc cho người khác sử dụng lại mà không được đồng ý.
Thời hiệu đòi đất là bao lâu?
Tranh chấp đòi lại tài sản không bị giới hạn bởi thời hiệu theo Điều 155 Bộ luật Dân sự 2015.
Cho mượn đất bằng miệng có đòi lại được không?
Được, nhưng việc chứng minh sẽ khó khăn hơn. Cần thu thập các bằng chứng thay thế như:
Lời khai nhân chứng;
Tin nhắn, ghi âm, video;
Các giấy tờ liên quan như biên lai nộp thuế đất, xác nhận của chính quyền địa phương.
Các bên có thể thỏa thuận thời gian trả đất không?
Có. Điều 494 Bộ luật Dân sự 2015 cho phép các bên thỏa thuận thời hạn mượn và thời gian trả đất. Nếu không có thỏa thuận, người cho mượn có quyền yêu cầu lấy lại đất bất kỳ lúc nào nhưng phải báo trước một khoảng thời gian hợp lý.
Có cần thuê luật sư khi muốn đòi lại đất?
Việc có luật sư hỗ trợ là rất cần thiết, đặc biệt khi:
Không có giấy tờ chứng minh việc cho mượn;
Vụ việc có dấu hiệu phức tạp, kéo dài;
Cần thực hiện đầy đủ các bước tố tụng hợp pháp.
Luật sư sẽ giúp Quý khách hàng từ khâu thu thập chứng cứ đến tranh tụng tại Tòa án.
Dịch vụ hỗ trợ của Long Phan PMT
Chúng tôi cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ toàn diện trong các vấn đề liên quan đến đòi lại đất:
Hướng dẫn thu thập chứng cứ và chứng minh quyền sử dụng đất;
Tư vấn chiến lược hòa giải và khởi kiện;
Soạn thảo hồ sơ khởi kiện, bản tự khai, đơn yêu cầu…;
Đại diện tham gia hòa giải và tố tụng;
Luật sư bảo vệ quyền lợi tại các phiên tòa.
Đòi lại đất khi người mượn không tự nguyện trả đòi hỏi người cho mượn phải hiểu rõ quy trình pháp lý và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ chứng cứ. Hòa giải tại địa phương, khởi kiện tại Tòa án, và việc xác lập rõ quyền sử dụng đất là những bước quan trọng để đảm bảo quyền lợi. Trong các tình huống phức tạp, sự hỗ trợ của luật sư là giải pháp hiệu quả để bảo vệ quyền lợi chính đáng. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ pháp lý uy tín, nhanh chóng, chính xác và hiệu quả. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn pháp lý miễn phí và hỗ trợ kịp thời.
>>> Xem thêm:
Comments