HƯỚNG DẪN CHI TIẾT VỀ CÁCH XỬ LÝ TRANH CHẤP THỪA KẾ NHÀ Ở THEO DI CHÚC

luatlongphan
3 days ago
7 min read

Trong thực tiễn đời sống, các vụ tranh chấp liên quan đến việc thừa kế nhà ở theo di chúc xảy ra khá phổ biến, đặc biệt khi nội dung di chúc không phân chia tài sản một cách đồng đều, hoặc khi giữa các thành viên trong gia đình tồn tại mâu thuẫn, ganh ghét, nghi kỵ. Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của những người có liên quan và đảm bảo sự công bằng, việc xử lý tranh chấp thừa kế nhà ở cần được tiến hành đúng trình tự pháp luật. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện, cụ thể và sâu sắc về quy trình giải quyết tranh chấp thừa kế nhà ở theo di chúc theo đúng quy định pháp luật hiện hành.

Giải quyết tranh chấp thừa kế nhà ở theo di chúc

Các phương thức giải quyết tranh chấp thừa kế nhà ở theo di chúc

Khi xuất hiện bất đồng về quyền hưởng di sản nhà ở theo nội dung di chúc, các bên liên quan có thể lựa chọn một trong hai hình thức xử lý tranh chấp sau:

Hòa giải nội bộ trong gia đình

Đây là phương pháp được pháp luật khuyến khích áp dụng đầu tiên, nhằm duy trì mối quan hệ tình cảm trong gia đình, đồng thời tiết kiệm thời gian, chi phí cho các bên. Trong quá trình thương lượng, nếu đạt được thỏa thuận, các bên cần lập thành văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế với các nội dung chính như:

Xác định người có quyền hưởng thừa kế theo nội dung di chúc hoặc theo quy định pháp luật (trường hợp di chúc không hợp pháp).
Làm rõ giá trị và hiện trạng của di sản là nhà ở hoặc tài sản gắn liền với đất.
Xác định tỷ lệ và phần giá trị tài sản mà mỗi người thừa kế được nhận.
Thỏa thuận cách thức nhận di sản: chuyển quyền sở hữu, định giá tài sản rồi thanh toán bằng tiền, hoặc phân chia hiện vật.
Ghi nhận việc có người từ chối nhận di sản (nếu có).

Lưu ý: Văn bản thỏa thuận phân chia di sản cần phải được công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng để có giá trị pháp lý và đảm bảo quyền lợi cho các bên.

Khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền

Trong trường hợp hòa giải không đạt kết quả, hoặc có một hay nhiều bên không hợp tác, thì người có quyền và lợi ích liên quan có thể khởi kiện vụ việc đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền để được giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.

Hồ sơ khởi kiện cần chuẩn bị:

Đơn khởi kiện theo mẫu ban hành kèm Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP (mẫu số 23-DS).
Bản sao hợp lệ CCCD hoặc CMND của người khởi kiện.
Giấy chứng tử của người để lại di sản.
Bản sao giấy tờ chứng minh mối quan hệ giữa người khởi kiện và người để lại di sản (giấy khai sinh, đăng ký kết hôn…).
Di chúc (nếu có).
Các tài liệu chứng minh quyền sở hữu đối với di sản: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, sổ tiết kiệm, giấy tờ xe, tài sản có giá trị khác…
Tài liệu khác có giá trị làm rõ sự việc, ví dụ: hồ sơ bệnh án, lời khai nhân chứng, văn bản quản lý tài sản trước đó...

Tạm ứng án phí

Tranh chấp thừa kế nhà ở là vụ án có giá ngạch nên người khởi kiện phải nộp tạm ứng án phí sơ thẩm, căn cứ theo khoản 2 Điều 7 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14. Mức tạm ứng tương đương 50% mức án phí sơ thẩm, nhưng không được thấp hơn mức tối thiểu của án phí sơ thẩm trong vụ án dân sự không có giá ngạch.

Trường hợp được miễn tạm ứng án phí:

Người thuộc các nhóm đối tượng sau sẽ được miễn tạm ứng án phí, bao gồm:

Trẻ em dưới 18 tuổi;
Người thuộc hộ nghèo hoặc cận nghèo;
Người cao tuổi;
Người khuyết tật;
Người có công với cách mạng;
Đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở khu vực đặc biệt khó khăn;
Thân nhân của liệt sĩ (có xác nhận của cơ quan chức năng).

Căn cứ pháp lý giải quyết tranh chấp dựa trên tính hợp pháp của di chúc

Tính hợp pháp của di chúc đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng cách thức giải quyết tranh chấp. Pháp luật chia ra hai tình huống rõ ràng:

Trường hợp di chúc hợp pháp

Theo Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc chỉ hợp pháp nếu đáp ứng các điều kiện:

Người lập di chúc có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, minh mẫn, không bị lừa dối, cưỡng ép.
Nội dung di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
Hình thức di chúc phù hợp với quy định pháp luật.

Một số lưu ý trong việc chia thừa kế theo di chúc hợp pháp:

Người hưởng di sản không phụ thuộc nội dung di chúc: bao gồm cha mẹ, vợ/chồng, con chưa thành niên hoặc con thành niên không có khả năng lao động. Nếu họ không được chia hoặc chia không đủ, họ vẫn được hưởng 2/3 suất thừa kế theo pháp luật.
Công sức của người bảo quản, duy trì tài sản: Người có công tôn tạo, quản lý, đóng thuế cho nhà ở có thể được xem xét chia phần tương ứng công sức đóng góp.

Trường hợp di chúc không hợp pháp

Nếu di chúc không đáp ứng điều kiện tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, thì việc phân chia di sản sẽ theo pháp luật, tức chia theo hàng thừa kế được quy định tại Điều 651. Một số biểu hiện của di chúc không hợp pháp gồm:

Người lập di chúc bị mất năng lực hành vi dân sự tại thời điểm lập;
Bị cưỡng ép, lừa dối;
Hình thức di chúc không đúng quy định;
Nội dung vi phạm pháp luật hoặc trái với đạo đức xã hội.

Nguyên tắc giải quyết tranh chấp thừa kế

Các vấn đề pháp lý thường gặp khi giải quyết tranh chấp

Thời điểm mở thừa kế

Căn cứ theo Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015, thời điểm mở thừa kế là lúc người để lại di sản qua đời. Đây là thời điểm xác định người thừa kế còn sống, xác định di sản và tính thời hiệu khởi kiện.

Di chúc miệng

Chỉ được công nhận khi người lập di chúc lâm vào tình trạng nguy kịch và không thể lập di chúc bằng văn bản, đồng thời phải có ít nhất hai người làm chứng và được xác lập bằng văn bản trong vòng 5 ngày. Sau 3 tháng nếu người lập di chúc vẫn còn sống thì di chúc miệng mất hiệu lực.

Trường hợp có nhiều bản di chúc

Nếu có nhiều bản di chúc hợp pháp nhưng nội dung mâu thuẫn nhau, thì bản di chúc được lập sau cùng sẽ được ưu tiên áp dụng (theo Điều 642 Bộ luật Dân sự).

Di sản là tài sản chung

Người lập di chúc chỉ được quyền định đoạt phần tài sản thuộc sở hữu của mình. Ví dụ, nếu căn nhà là tài sản chung vợ chồng, thì người chồng chỉ có quyền di chúc phần 1/2 căn nhà mình sở hữu.

Người thừa kế chết trước người lập di chúc

Nếu người được hưởng thừa kế trong di chúc chết trước hoặc chết đồng thời với người lập di chúc thì phần di sản của họ không được hưởng và sẽ được chia theo pháp luật nếu không có quy định khác trong di chúc (Điều 613).

Dịch vụ luật sư hỗ trợ giải quyết tranh chấp thừa kế nhà ở

Việc tranh chấp liên quan đến quyền hưởng nhà ở theo di chúc thường có yếu tố pháp lý phức tạp, liên quan đến chứng cứ, thời hiệu, quan hệ gia đình và tài sản có giá trị lớn. Vì vậy, sự hỗ trợ từ luật sư chuyên môn là rất cần thiết. Dịch vụ luật sư tại Long Phan PMT bao gồm:

Tư vấn pháp luật về thừa kế, đánh giá tính hợp pháp của di chúc.
Đại diện thương lượng, hòa giải với các bên liên quan.
Thu thập chứng cứ, tài liệu chứng minh quyền thừa kế.
Soạn thảo hồ sơ khởi kiện và đại diện tham gia tố tụng tại Tòa án.
Tư vấn thủ tục công chứng văn bản thỏa thuận hoặc thi hành bản án.
Hướng dẫn thủ tục đăng ký quyền sở hữu tài sản sau khi phân chia.

Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp thừa kế

Tóm lại, việc giải quyết tranh chấp thừa kế nhà ở theo di chúc cần được thực hiện đúng quy trình pháp luật, với sự xem xét kỹ lưỡng về tính hợp pháp của di chúc, quyền lợi của các thành viên trong gia đình, và thực trạng tài sản để lại. Các bên liên quan nên ưu tiên hòa giải, nhưng trong trường hợp bất đồng không thể hóa giải, cần tiến hành khởi kiện và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo đúng quy định pháp luật để bảo vệ quyền lợi của mình. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp quý khách hàng xử lý các tranh chấp thừa kế một cách đúng quy định, tiết kiệm thời gian và chi phí. Liên hệ hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ kịp thời!

Nguồn: Giải quyết tranh chấp thừa kế nhà ở theo di chúc như thế nào?

>>> Xem thêm: