HƯỚNG DẪN CHI TIẾT VÀ TOÀN DIỆN VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP ĐÒI LẠI NHÀ CHO Ở NHỜ

luatlongphan
May 31
9 min read

Việc giải quyết tranh chấp liên quan đến đòi lại nhà đã cho người khác ở nhờ luôn là vấn đề phức tạp và nhạy cảm, gây khó khăn không nhỏ cho các chủ sở hữu nhà. Mối quan hệ cho ở nhờ ban đầu thường xuất phát từ thiện chí và sự tin tưởng lẫn nhau giữa các bên, tuy nhiên trong nhiều trường hợp, khi một bên muốn kết thúc thỏa thuận hoặc sử dụng tài sản hợp pháp của mình lại bị chậm trễ hoặc từ chối, tranh chấp xảy ra là điều không thể tránh khỏi. Qua bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết các bước pháp lý cần thiết để các chủ nhà có thể thực hiện việc đòi lại nhà cho ở nhờ một cách đúng luật, tránh gây ra những xung đột không đáng có, đồng thời giúp độc giả hiểu rõ hơn về quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong quá trình giải quyết tranh chấp này.

Khởi kiện tại Tòa án để đòi lại nhà cho ở nhờ

Quyền của chủ sở hữu trong việc đòi lại nhà đã cho ở nhờ

Theo quy định tại Điều 499 Bộ luật Dân sự năm 2015, chủ nhà có những quyền cụ thể sau đây liên quan đến tài sản đã cho người khác mượn hoặc ở nhờ:

Quyền đòi lại tài sản khi mục đích mượn đã hoàn thành: Nếu giữa các bên không có thỏa thuận về thời hạn cho mượn, chủ nhà có quyền yêu cầu bên mượn trả lại nhà ngay sau khi mục đích cho mượn đã được hoàn thành. Ví dụ, nếu cho mượn nhà chỉ để tạm trú trong một thời gian nhất định, khi thời gian đó kết thúc, chủ nhà có quyền đòi lại tài sản.
Quyền đòi lại tài sản khi có nhu cầu sử dụng đột xuất: Trường hợp chủ nhà có nhu cầu cấp bách cần sử dụng lại nhà đã cho mượn, dù bên mượn chưa hoàn thành mục đích mượn, chủ nhà vẫn có quyền yêu cầu trả lại tài sản đó, nhưng phải thông báo trước cho bên mượn trong khoảng thời gian hợp lý để họ chuẩn bị.
Quyền đòi lại tài sản khi bên mượn sử dụng sai mục đích hoặc sai quy định: Nếu bên mượn sử dụng tài sản không đúng theo mục đích đã thỏa thuận, hoặc cho người khác sử dụng lại nhà mà không được sự đồng ý của chủ nhà, chủ sở hữu có quyền yêu cầu trả lại nhà ngay lập tức.
Quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại: Trong trường hợp tài sản bị hư hại do sự sử dụng không đúng cách hoặc không bảo quản tốt của bên mượn, chủ nhà có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại theo quy định pháp luật.

Bên cạnh đó, khoản 3 Điều 496 Bộ luật Dân sự 2015 cũng nêu rõ rằng bên mượn tài sản có nghĩa vụ trả lại tài sản mượn đúng thời hạn. Nếu không có thỏa thuận cụ thể về thời hạn trả lại, bên mượn phải trả lại tài sản ngay khi mục đích cho mượn đã đạt được.

Các phương án và quy trình giải quyết tranh chấp đòi lại nhà cho ở nhờ

Khi tranh chấp về việc đòi lại nhà cho ở nhờ phát sinh, các bên có thể lựa chọn nhiều phương thức khác nhau tùy vào hoàn cảnh và mức độ phức tạp của sự việc:

Thương lượng trực tiếp giữa các bên: Đây là cách thức đơn giản, tiết kiệm chi phí và thời gian nhất. Bằng việc trao đổi, thỏa thuận trực tiếp, các bên có thể đi đến một giải pháp chung thuận mà không cần sự can thiệp của cơ quan pháp luật.
Hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã: Nếu thương lượng không thành công, các bên có thể nhờ đến cơ quan hành chính địa phương để tổ chức hòa giải. Hòa giải là phương thức giúp các bên tìm ra giải pháp thông qua sự hỗ trợ của người trung gian hòa giải có kinh nghiệm và kiến thức pháp luật.
Tố cáo hành vi chiếm giữ trái phép tài sản: Trong trường hợp bên ở nhờ chiếm giữ nhà một cách trái phép, chủ nhà có thể làm đơn tố cáo đến cơ quan công an để xử lý theo quy định pháp luật hình sự về tội chiếm giữ trái phép tài sản.
Khởi kiện tại Tòa án: Nếu các phương án trên không thể giải quyết được tranh chấp, chủ nhà có quyền khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu giải quyết quyền sở hữu và đòi lại nhà cho ở nhờ. Đây là biện pháp cuối cùng nhưng có tính bắt buộc thi hành cao.

Trước khi thực hiện bất cứ biện pháp nào, bên cho ở nhờ cần có văn bản thông báo chấm dứt thỏa thuận cho ở nhờ, trong đó yêu cầu bàn giao lại nhà với thời hạn cụ thể. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng trong quá trình giải quyết tranh chấp.

Giải pháp thương lượng – bước đi đầu tiên trong giải quyết tranh chấp

Thương lượng là bước mở đầu thường được khuyến khích nhằm tạo điều kiện cho các bên tự thỏa thuận trên tinh thần thiện chí. Quá trình này không bị ràng buộc bởi các quy định pháp luật cứng nhắc mà dựa chủ yếu vào sự đồng thuận giữa các bên.

Quá trình thương lượng gồm các bước sau:

Các bên chủ động trao đổi trực tiếp về tình hình và nguyện vọng liên quan đến việc trả nhà.
Xác định và thống nhất thời gian cụ thể để bên ở nhờ trả lại tài sản.
Thỏa thuận phương thức bàn giao nhà sao cho thuận tiện và minh bạch.
Lập biên bản ghi nhận các thỏa thuận đã đạt được, đồng thời tổ chức bàn giao nhà đúng thời gian cam kết.

Ưu điểm của thương lượng là sự linh hoạt, tiết kiệm thời gian, chi phí và giúp duy trì mối quan hệ tốt đẹp giữa các bên.

Hòa giải tại UBND cấp xã – vai trò trung gian khách quan

Khi thương lượng không thành công, các bên có thể đề nghị Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức hòa giải. Đây là một hình thức giải quyết tranh chấp dựa trên sự tự nguyện và thiện chí, với sự tham gia của người trung gian hòa giải có chuyên môn.

Quy trình hòa giải tại cấp xã thường gồm các bước:

Nộp đơn yêu cầu hòa giải tại UBND cấp xã.
Chủ tịch UBND thành lập Hội đồng hòa giải gồm các thành viên có uy tín và kiến thức pháp luật.
Tiến hành tổ chức phiên hòa giải, trong đó người trung gian giúp các bên hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ và tìm kiếm phương án giải quyết phù hợp.
Ghi nhận kết quả hòa giải bằng biên bản, nếu thành công, biên bản này có giá trị pháp lý để các bên thực hiện thỏa thuận. Nếu không thành công, các bên có thể chuyển sang các biện pháp tiếp theo như khởi kiện tại Tòa án.

Ngoài ra, pháp luật hiện hành cũng khuyến khích hòa giải ở cơ sở trong các vụ tranh chấp đất đai, nhà ở nhằm giảm tải cho hệ thống tòa án và tăng cường sự công bằng, dân chủ trong giải quyết tranh chấp.

Tố giác hành vi chiếm giữ trái phép nhà ở – cơ chế bảo vệ quyền sở hữu

Theo Điều 176 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), hành vi chiếm giữ trái phép tài sản của người khác là hành vi vi phạm pháp luật hình sự. Trong trường hợp bên ở nhờ chiếm giữ nhà trái phép, chủ sở hữu có thể thực hiện việc tố giác hành vi này tới các cơ quan có thẩm quyền như công an cấp huyện, quận hoặc Viện kiểm sát.

Việc tố giác có thể thực hiện bằng lời nói hoặc văn bản, gửi trực tiếp hoặc qua điện thoại, bưu chính. Các cơ quan tiếp nhận sẽ tiến hành xác minh, xử lý theo quy định, từ đó giúp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu nhà.

Khởi kiện tại Tòa án – giải pháp pháp lý cuối cùng và hiệu quả

Nếu tranh chấp không thể giải quyết qua thương lượng, hòa giải hoặc tố giác, chủ nhà hoàn toàn có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền để đòi lại nhà đã cho ở nhờ.

Quy trình khởi kiện bao gồm:

Nộp đơn khởi kiện: Người khởi kiện chuẩn bị đơn theo mẫu quy định, kèm theo các chứng cứ chứng minh quyền sở hữu nhà và các giấy tờ liên quan.
Tiếp nhận và thụ lý: Tòa án kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ, thụ lý vụ án và yêu cầu người khởi kiện nộp tạm ứng án phí.
Xét xử sơ thẩm: Tòa án tiến hành thẩm tra, thu thập chứng cứ, triệu tập các bên để giải quyết tranh chấp theo thủ tục dân sự.
Thi hành án: Nếu bản án có hiệu lực mà bên bị kiện không chấp hành, cơ quan thi hành án sẽ cưỡng chế thực hiện quyết định của tòa án.

Hồ sơ cần chuẩn bị khi khởi kiện

Người khởi kiện cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định gồm:

Đơn khởi kiện theo mẫu.
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở.
Giấy tờ tùy thân hợp pháp.
Hợp đồng, thỏa thuận cho ở nhờ (nếu có).
Các biên bản làm việc, thông báo đòi lại nhà, ghi âm, ghi hình chứng cứ liên quan.
Các giấy tờ khác có liên quan để chứng minh quyền và nghĩa vụ.

Lưu ý về thẩm quyền giải quyết

Đối với tranh chấp về quyền sở hữu nhà, thẩm quyền thuộc về Tòa án nơi có bất động sản.
Đối với tranh chấp liên quan đến hợp đồng cho mượn, thẩm quyền thuộc Tòa án nơi bị đơn cư trú hoặc nơi thực hiện hợp đồng.

Một số câu hỏi thường gặp

Thời gian thông báo hợp lý để đòi lại nhà là bao lâu?
Pháp luật không quy định cụ thể, nhưng cần đảm bảo đủ thời gian để bên ở nhờ có thể sắp xếp di chuyển một cách hợp lý.
Chi phí pháp lý khi khởi kiện gồm những gì?
Bao gồm án phí sơ thẩm, chi phí định giá tài sản, giám định, ủy thác tư pháp và phí luật sư nếu thuê.
Không có hợp đồng cho ở nhờ bằng văn bản thì sao?
Cần thu thập các bằng chứng khác như tin nhắn, lời khai nhân chứng, hóa đơn thanh toán liên quan.
Nếu người ở nhờ không thi hành bản án?
Chủ nhà có thể yêu cầu cơ quan thi hành án cưỡng chế thực hiện.
Thỏa thuận cho ở nhờ bằng lời nói có giá trị pháp lý không?
Có, nhưng khó chứng minh khi có tranh chấp.
Thời hạn khởi kiện đòi lại nhà là bao lâu?
Quyền sở hữu không giới hạn thời hiệu khởi kiện, nhưng tranh chấp hợp đồng có thể áp dụng thời hiệu 3 năm.
Chủ nhà có được tự ý thay ổ khóa, cắt điện nước không?
Không, những hành vi này bị pháp luật nghiêm cấm.
Người thừa kế có quyền đòi lại nhà không?
Có, người thừa kế hợp pháp sẽ kế thừa quyền sở hữu và các quyền liên quan.

Dịch vụ tư vấn pháp lý từ Luật Long Phan PMT

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ tư vấn pháp luật chuyên nghiệp liên quan đến giải quyết tranh chấp đòi lại nhà cho ở nhờ, bao gồm:

Tư vấn hợp đồng và đánh giá các tình huống tranh chấp.
Hướng dẫn chi tiết quy trình khởi kiện và thủ tục pháp lý.
Hỗ trợ thu thập chứng cứ và soạn thảo hồ sơ pháp lý.
Đại diện tham gia tố tụng bảo vệ quyền lợi cho khách hàng.
Đại diện ủy quyền trong các vụ án tại tòa án.

Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp cho ở nhờ

Việc giải quyết tranh chấp đòi lại nhà cho ở nhờ đòi hỏi sự hiểu biết rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của các bên, cùng với việc lựa chọn đúng phương thức giải quyết phù hợp. Các phương án bao gồm thương lượng, hòa giải, tố giác hành vi chiếm giữ trái phép và cuối cùng là khởi kiện tại Tòa án. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên nghiệp, hiệu quả và nhanh chóng, giúp quý khách hàng giải quyết tranh chấp một cách thuận lợi, đúng quy định pháp luật. Hãy liên hệ ngay hotline 1900636387 để được hỗ trợ tận tình và miễn phí.

Nguồn: Giải quyết tranh chấp đòi nhà cho ở nhờ: Hướng dẫn thực hiện

>>> Xem thêm: