HƯỚNG DẪN XỬ LÝ KHI BÊN NHẬN BẢO ĐẢM TỰ Ý BÁN TÀI SẢN THẾ CHẤP TRÁI PHÉP
- luatlongphan
- Sep 6
- 7 min read
Trong quan hệ bảo đảm tài sản, việc bên nhận bảo đảm tự ý bán tài sản thế chấp mà không tuân thủ thỏa thuận trong hợp đồng hoặc quy định pháp luật là một hành vi vi phạm nghiêm trọng, gây ra nhiều thiệt hại cho bên thế chấp. Tuy nhiên, pháp luật hiện hành đã quy định các biện pháp để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bên thế chấp trong trường hợp này. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết các phương án xử lý pháp lý từ khiếu nại đến khởi kiện, cũng như các biện pháp ngăn chặn khẩn cấp, giúp bên thế chấp có thể chủ động và hiệu quả trong việc bảo vệ tài sản của mình.
Biện pháp cần thực hiện khi phát hiện bên nhận bảo đảm tự ý bán tài sản thế chấp trái pháp luật
Khi bên nhận bảo đảm (chẳng hạn như ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng) tiến hành bán tài sản thế chấp mà không thực hiện đúng theo thỏa thuận hợp đồng hoặc quy định pháp luật, bên thế chấp hoàn toàn có quyền và có cơ sở pháp lý để áp dụng các biện pháp nhằm bảo vệ quyền lợi của mình. Căn cứ vào cách thức bán tài sản, bên thế chấp có thể áp dụng các biện pháp xử lý khác nhau, phổ biến gồm hai trường hợp:
Tài sản được bán qua trung tâm đấu giá chuyên nghiệp.
Bên nhận bảo đảm tự mình thực hiện việc bán tài sản.
Trường hợp tài sản được bán qua tổ chức đấu giá
Nếu bên nhận bảo đảm lựa chọn bán tài sản thông qua một trung tâm đấu giá, việc hủy bỏ kết quả đấu giá là rất khó khăn do liên quan đến quyền và lợi ích của người mua trúng đấu giá – một bên thứ ba ngay tình. Hợp đồng giữa bên nhận bảo đảm và trung tâm đấu giá cũng tạo ra một mối quan hệ pháp lý riêng mà bên thế chấp không trực tiếp tham gia, nên không thể yêu cầu hủy bỏ kết quả đấu giá một cách dễ dàng. Tuy nhiên, bên thế chấp vẫn có thể bảo vệ quyền lợi bằng các cách sau:
Khiếu nại về kết quả đấu giá nếu phát hiện có sai phạm trong quy trình tổ chức đấu giá.
Khởi kiện tranh chấp hợp đồng thế chấp tại Tòa án có thẩm quyền nhằm yêu cầu bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
Thủ tục khiếu nại kết quả đấu giá
Trước khi tiến hành các thủ tục tố tụng phức tạp, khiếu nại là biện pháp hành chính đầu tiên bên thế chấp có thể sử dụng. Căn cứ khoản 2 Điều 75 Luật Đấu giá tài sản 2016, người có quyền lợi liên quan có thể gửi khiếu nại đối với quyết định hoặc hành vi của Hội đồng đấu giá. Hồ sơ khiếu nại cần kèm theo các chứng cứ chứng minh sai phạm trong quy trình tổ chức đấu giá. Khiếu nại được gửi tới người đứng đầu trung tâm đấu giá hoặc Giám đốc Sở Tư pháp. Thời hiệu khiếu nại là 90 ngày kể từ ngày nhận quyết định về kết quả đấu giá theo Điều 9 Luật Khiếu nại 2011.
Khởi kiện tranh chấp hợp đồng thế chấp tại Tòa án
Bên cạnh khiếu nại, khởi kiện ra Tòa án là biện pháp pháp lý mạnh mẽ để yêu cầu xử lý trách nhiệm của bên nhận bảo đảm. Một số điểm cần lưu ý:
Thẩm quyền Tòa án giải quyết theo Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 thường thuộc về Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn (bên nhận bảo đảm) đặt trụ sở hoặc nơi thực hiện hợp đồng thế chấp.
Hồ sơ khởi kiện cần có Đơn khởi kiện theo mẫu chuẩn kèm theo chứng cứ xác thực như hợp đồng thế chấp, giấy tờ liên quan đến tài sản, văn bản thông báo xử lý tài sản, biên bản đấu giá, v.v.
Thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại là 03 năm theo Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015; tuy nhiên, yêu cầu bảo vệ quyền sở hữu không bị giới hạn thời hiệu (Điều 155 Bộ luật Dân sự 2015).
Bên thế chấp có quyền yêu cầu bên nhận bảo đảm trả lại tài sản và bồi thường thiệt hại, bao gồm giá trị chênh lệch tài sản và các tổn thất khác phát sinh.
Nếu tài sản đã được chuyển giao cho người thứ ba, bên thế chấp vẫn có quyền đòi lại tài sản dựa trên Điều 297 Bộ luật Dân sự 2015.
Có thể đề nghị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời nhằm cấm chuyển dịch quyền sở hữu đối với tài sản đang tranh chấp, giúp ngăn chặn việc tài sản bị chuyển nhượng tiếp trong quá trình tố tụng (Điều 111 và 121 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015).
Trường hợp bên nhận bảo đảm tự mình bán tài sản
Pháp luật cho phép bên nhận bảo đảm tự bán tài sản thế chấp nhưng phải đáp ứng các điều kiện chặt chẽ, trong đó có thỏa thuận trước trong hợp đồng và nghĩa vụ thông báo cho bên thế chấp trong khoảng thời gian hợp lý trước khi thực hiện bán. Nếu vi phạm các điều kiện này, bên thế chấp có quyền khởi kiện tại Tòa án nơi bị đơn có trụ sở, yêu cầu tuyên bố giao dịch mua bán vô hiệu, buộc trả lại tài sản và bồi thường thiệt hại. Hồ sơ, thủ tục và quyền lợi pháp lý tương tự như trường hợp bán qua trung tâm đấu giá.
Căn cứ pháp lý và các trường hợp bên nhận thế chấp được phép xử lý tài sản
Theo Điều 299 Bộ luật Dân sự 2015, bên nhận bảo đảm chỉ được quyền xử lý tài sản bảo đảm khi xảy ra một trong các trường hợp sau:
Đến hạn thực hiện nghĩa vụ bảo đảm mà bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng.
Bên có nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ trước thời hạn do vi phạm thỏa thuận hoặc quy định pháp luật.
Các trường hợp khác được quy định trong hợp đồng hoặc pháp luật.
Việc xử lý tài sản bảo đảm được thực hiện theo các phương thức quy định tại Điều 303 Bộ luật Dân sự 2015.
Dịch vụ pháp lý tư vấn xử lý khi bên nhận bảo đảm bán tài sản trái pháp luật
Long Phan PMT chuyên cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý sâu rộng đối với các tranh chấp liên quan đến việc bán tài sản thế chấp trái phép. Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm của chúng tôi sẽ phân tích kỹ lưỡng từng trường hợp, đánh giá căn cứ pháp lý và đề xuất phương án xử lý hiệu quả nhất. Dịch vụ bao gồm:
Tư vấn xác định thẩm quyền Tòa án giải quyết.
Tư vấn quy trình xử lý khi bên nhận bảo đảm bán tài sản mà không thông báo.
Hướng dẫn thủ tục yêu cầu áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời.
Hỗ trợ thu thập chứng cứ, soạn thảo hồ sơ, đơn từ khiếu nại và khởi kiện.
Đại diện theo ủy quyền tại các buổi làm việc, phiên tòa, giải trình chứng cứ.
Chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ pháp lý uy tín, nhanh chóng và hiệu quả, bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp của Quý khách trong mọi giai đoạn tranh chấp.
Những câu hỏi thường gặp về việc xử lý khi bên nhận bảo đảm tự ý bán tài sản thế chấp
Thông báo hợp lệ về việc xử lý tài sản bảo đảm là gì?
Thông báo hợp lệ phải được lập thành văn bản, gửi đến bên bảo đảm trong thời hạn hợp lý, nêu rõ tài sản, lý do, phương thức xử lý, thời gian, địa điểm và số tiền tối thiểu phải thanh toán. Việc thiếu các nội dung trên hoặc không đảm bảo thời gian hợp lý có thể khiến thông báo bị coi là không hợp lệ.
Trong thời gian tranh chấp, khoản nợ gốc và lãi có tiếp tục phát sinh?
Có. Nghĩa vụ trả nợ vẫn tiếp tục và lãi suất phát sinh theo hợp đồng tín dụng cho đến khi có phán quyết của Tòa án. Tuy nhiên, nếu Tòa án xác định bên nhận bảo đảm gây thiệt hại do hành vi trái pháp luật, số tiền bồi thường có thể được trừ vào nghĩa vụ nợ.
Làm thế nào để chứng minh thiệt hại thực tế do bán tài sản trái luật?
Thiệt hại có thể tính bằng khoản chênh lệch giữa giá trị thực của tài sản (được thẩm định độc lập) và giá bán thực tế, cùng các chi phí phát sinh như phí luật sư, phí thẩm định và các tổn thất khác. Tất cả cần được chứng minh bằng hóa đơn, chứng từ hợp lệ.
Nếu bên nhận bảo đảm gửi thông báo nhưng bên thế chấp không nhận được thì sao?
Nếu bên nhận bảo đảm chứng minh đã gửi thông báo bằng phương thức đảm bảo (thư bảo đảm, chuyển phát có xác nhận) tới địa chỉ đã đăng ký, thông báo vẫn được coi là hợp lệ dù bên thế chấp từ chối nhận hoặc không có mặt.
Như vậy, bài viết đã trình bày một lộ trình pháp lý toàn diện và chi tiết nhằm bảo vệ quyền lợi bên thế chấp khi bên nhận bảo đảm tự ý bán tài sản thế chấp trái pháp luật. Để quá trình xử lý tranh chấp diễn ra thuận lợi và đúng pháp luật, bên thế chấp nên có sự chuẩn bị kỹ càng và sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan đến tranh chấp tài sản bảo đảm một cách thuận lợi, đúng quy định. Quý khách vui lòng liên hệ hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ kịp thời.
>>> Xem thêm:
Comments