CÁCH THỨC GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP VỀ NHÀ Ở TRONG QUÁ TRÌNH LY HÔN: HƯỚNG DẪN CHI TIẾT
- luatlongphan
- 10 hours ago
- 7 min read
Vấn đề tranh chấp về nhà ở khi ly hôn là chủ đề thu hút sự quan tâm rất lớn từ nhiều cặp vợ chồng đang đứng trước ngưỡng cửa chia tay. Nhà ở không chỉ là tài sản vật chất mà còn gắn liền mật thiết với cuộc sống, nơi cư trú và sinh hoạt hàng ngày của các thành viên trong gia đình. Bởi vậy, khi hôn nhân tan vỡ, việc giải quyết các tranh chấp liên quan đến tài sản này cần được xử lý thận trọng và đúng pháp luật. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu kỹ càng, chi tiết từng bước, từng quy định pháp luật về cách thức xử lý tranh chấp nhà ở khi ly hôn.
Quyền yêu cầu Tòa án chia tài sản là nhà ở khi ly hôn
Trong một vụ án ly hôn, các bên có thể đưa ra các yêu cầu chính yếu để Tòa án giải quyết, bao gồm:
Yêu cầu công nhận chấm dứt quan hệ hôn nhân.
Yêu cầu chia tài sản chung và giải quyết các khoản nợ chung phát sinh trong thời kỳ hôn nhân.
Yêu cầu xác định quyền nuôi con và cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn.
Tài sản, trong đó có nhà ở, thường là một trong những vấn đề quan trọng nhất trong quá trình giải quyết ly hôn. Căn cứ theo khoản 1 Điều 28 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, các tranh chấp về ly hôn, quyền nuôi con, chia tài sản (bao gồm cả nhà ở) đều thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án. Trong trường hợp có mâu thuẫn về quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng nhà ở, các bên có thể khởi kiện, đề nghị Tòa án can thiệp để giải quyết.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải lúc nào vụ án ly hôn cũng bao gồm cả 3 nội dung trên; đôi khi các tranh chấp về tài sản hoặc quyền nuôi con sẽ phát sinh sau khi ly hôn và được giải quyết trong các vụ án khác hoặc thủ tục tố tụng riêng biệt.
Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp nhà ở khi ly hôn
Giải quyết các tranh chấp về nhà ở khi ly hôn không phải là quá trình đơn giản, bởi nhà ở còn gắn liền với nơi cư trú và quyền lợi của nhiều cá nhân trong gia đình. Do đó, thủ tục giải quyết cũng đòi hỏi sự xem xét kỹ lưỡng về hiện trạng sử dụng và quyền lợi của tất cả những người có liên quan. Về cơ bản, trình tự thủ tục được thực hiện như sau:
Thu thập, xác minh chứng cứ liên quan đến nhà ở
Giai đoạn đầu tiên của quá trình tố tụng là xác minh rõ ràng nguồn gốc, quá trình hình thành và hiện trạng sử dụng của căn nhà tranh chấp. Tòa án sẽ thu thập tất cả các chứng cứ như giấy chứng nhận quyền sở hữu, hợp đồng mua bán, giấy tờ liên quan đến quá trình xây dựng, sửa chữa, các hóa đơn chứng từ thanh toán, giấy phép xây dựng… nhằm xác định căn nhà thuộc sở hữu riêng hay chung, được hình thành từ nguồn nào (tiền riêng hay tiền chung của vợ chồng), cũng như mục đích và thời gian sử dụng.
Việc xác minh này giúp làm rõ những căn cứ pháp lý để phân chia tài sản một cách chính xác, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên.
Xác minh số lượng người cư trú thực tế tại nhà
Tòa án cũng phải xác định cụ thể ai đang sinh sống tại căn nhà để cân nhắc quyền cư trú, đặc biệt là người phụ thuộc như con cái chưa thành niên, người già yếu hoặc người khuyết tật trong gia đình. Việc này dựa trên các giấy tờ đăng ký cư trú, xác nhận của chính quyền địa phương, lời khai của các bên liên quan và việc thẩm định trực tiếp tại chỗ.
Tiến hành hòa giải tranh chấp
Theo quy định của pháp luật, hòa giải là bước bắt buộc trong mọi vụ án dân sự, bao gồm cả tranh chấp tài sản khi ly hôn. Giai đoạn này nhằm tạo điều kiện cho các bên thương lượng, thỏa thuận được với nhau về phương án giải quyết tài sản, qua đó giảm bớt mâu thuẫn, tiết kiệm thời gian và chi phí xét xử.
Các phương án hòa giải thường được đề xuất có thể là chia tài sản theo tỷ lệ đóng góp, giao căn nhà cho một bên và bên đó bồi thường phần giá trị cho bên còn lại, hoặc bán căn nhà và chia tiền theo tỷ lệ thỏa thuận.
Xét xử, ra phán quyết
Nếu hòa giải không thành công, Tòa án sẽ tổ chức phiên tòa để xem xét, đánh giá các chứng cứ, nghe các bên trình bày, tranh luận nhằm đưa ra phán quyết cuối cùng về việc phân chia tài sản, cụ thể là căn nhà tranh chấp.
Quá trình này sẽ căn cứ vào các quy định pháp luật về quyền sở hữu tài sản, quyền sử dụng đất đai, cũng như các quy định về hôn nhân gia đình để đảm bảo phán quyết công bằng, hợp lý.
Các yếu tố, căn cứ pháp lý khi giải quyết tranh chấp nhà ở khi ly hôn
Khi xử lý tranh chấp về nhà ở, Tòa án căn cứ vào nhiều yếu tố quan trọng để phân định quyền lợi hợp pháp giữa các bên, bao gồm:
Thời điểm hình thành nhà ở
Việc xác định căn nhà được tạo lập trước hay trong thời kỳ hôn nhân là rất quan trọng để phân biệt tài sản riêng và tài sản chung. Theo quy định tại Điều 43 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản hình thành trước khi kết hôn thuộc sở hữu riêng của từng người. Nếu căn nhà được xây dựng hoặc mua trước khi kết hôn, thì nó được coi là tài sản riêng của bên sở hữu.
Ngược lại, nếu nhà được mua hoặc xây dựng trong thời kỳ hôn nhân bằng tiền chung hoặc công sức của vợ chồng, thì được coi là tài sản chung.
Nhà ở là tài sản chung hay tài sản riêng
Dựa vào nguồn gốc tạo lập và quá trình sử dụng, căn nhà được phân loại thành tài sản chung hoặc tài sản riêng. Tài sản chung được chia đều hoặc theo tỷ lệ đóng góp trong hôn nhân; tài sản riêng thì thuộc về cá nhân sở hữu, trừ khi có thỏa thuận khác giữa các bên.
Tỷ lệ đóng góp của mỗi bên
Công sức và tài chính mỗi bên bỏ ra để tạo lập, duy trì và phát triển giá trị căn nhà sẽ được xem xét và đánh giá. Đóng góp không chỉ tính bằng tiền mà còn bao gồm công việc nội trợ, chăm sóc con cái, hỗ trợ đối phương trong công việc… nếu không chứng minh được tỷ lệ, Tòa án thường chia đôi 50/50.
Quyền ưu tiên sử dụng nhà ở sau ly hôn
Theo pháp luật hiện hành, bên được giao nuôi con thường có quyền ưu tiên được tiếp tục sử dụng nhà ở nhằm đảm bảo cuộc sống ổn định cho con nhỏ. Ngoài ra, Tòa án còn cân nhắc đến quyền lợi của người già yếu, người khuyết tật hoặc bên không có nơi cư trú khác.
Quyền lợi của bên thứ ba
Ngoài quyền lợi của vợ chồng, Tòa án cũng phải xem xét các quyền và nghĩa vụ liên quan đến bên thứ ba như tổ chức tín dụng có quyền thế chấp nhà ở, người đồng sở hữu hoặc người phụ thuộc cư trú trong nhà.
Nghĩa vụ nộp án phí trong tranh chấp nhà ở khi ly hôn
Trong vụ án tranh chấp về nhà ở, nguyên đơn sẽ chịu án phí dân sự sơ thẩm theo quy định, không phụ thuộc vào kết quả vụ án. Nếu ly hôn thuận tình, án phí sẽ được chia đều cho các bên. Đối với phần tài sản có giá trị tranh chấp, án phí sẽ tính theo mức tỷ lệ phần trăm trên giá trị tài sản.
Mức án phí được quy định cụ thể, ví dụ:
Tài sản dưới 6 triệu đồng: 300.000 đồng
Từ trên 6 triệu đến 400 triệu đồng: 5% giá trị tài sản tranh chấp
Và tăng dần theo các mức giá trị tài sản lớn hơn.
Giải quyết tranh chấp nhà ở khi ly hôn là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự cân nhắc thận trọng về pháp lý và thực tế sinh hoạt của các bên liên quan. Việc hiểu rõ trình tự thủ tục, các căn cứ pháp luật cũng như quyền lợi và nghĩa vụ của mình giúp các bên chủ động, hợp tác để bảo vệ quyền lợi chính đáng. Bên cạnh đó, hòa giải thành công không chỉ giúp giảm tải cho Tòa án mà còn giúp các bên giữ được sự bình yên, văn minh trong mối quan hệ sau ly hôn. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.
>>> Xem thêm:
Comments